Pottenbakken is al lang niet meer beperkt tot het draaien van kopjes en schoteltjes op een draaischijf. Floris Wubben (1983), een keramist en ontwerper gevestigd in Haarlem, laat zien hoe klei kan worden getransformeerd in bijzondere designobjecten die wereldwijd geliefd zijn bij modehuizen, musea en miljonairs. Hoewel Floris zichzelf liever niet als kunstenaar bestempelt, haalt hij voldoening uit het maken van kunstzinnige werken die in prestigieuze collecties belanden. Naast het maken van keramische designobjecten heeft hij ook het ondernemerschap goed in de vingers.
Fotografie: Marta Serrano
Klei staat nog altijd in het verdomhoekje binnen de designwereld en keramiek wordt vaak gezien als hobby. Als het al serieus wordt genomen, is dat vanwege het ambachtelijke aspect, zoals bij de Japanse vakmeesters die hun leven wijden aan het perfectioneren van terracotta theepotten, gemaakt met een precisie en vaardigheid die voor anderen onhaalbaar zijn. Toch waagde Wubben zich aan dit materiaal, een paar jaar nadat hij afstudeerde aan de design academie in Mechelen. Hij wilde het traditionele beeld van klei uitdagen en bedacht een nieuwe manier om ermee te werken, geïnspireerd door de slierten klei die uit een Play-Doh spaghettimaker kwamen. De manier van extrusie interesseerde hem: hoe kon hij zo met het materiaal aan de slag? Zodoende bedacht hij verschillende technieken om klei te persen.
je raakt echt een beetje geïnfecteerd met het materiaal. Ik werk nu al 10 jaar met klei en het blijft me boeien.
We ontmoeten Floris Wubben op een vrijdagmiddag in zijn studio. Hij werkt aan een vaas, die net uit de pers komt en waar hij handmatig een bovenste gedeelte vanaf snijdt. Wubben: “Je raakt echt een beetje geïnfecteerd met het materiaal. Ik werk nu al10 jaar met klei en het blijft me boeien.” Hij begon zijn carrière met het maken van krukken, spiegels en vazen van klei in zijn kleine studio in Eindhoven. “Ik wilde altijd al een fabriek,” zegt Wubben. “Ik heb grote ambities, veel energie en een behoefte om een team om me heen te verzamelen en samen dingen te maken. Dat droomde ik als kleine jongen.” Hij voelde al snel aan dat hij verder wilde groeien dan in Eindhoven mogelijk was. “In Eindhoven zaten mensen vast in hun routine, ze bleven daar hun hele werkende leven hangen. Dat wilde ik niet. Ik dacht: ik wil iets van mijn leven maken.”
Hij verhuisde naar een studio in Amsterdam-West en kwam later in contact met The Future Perfect. Een galerie met vestigingen in New York, Los Angeles en San Francisco, die zijn werk aan een breed publiek verkoopt, inclusief beroemdeparticulieren. Zijn klanten blijven vaak anoniem, tenzij hij er bij toeval achterkomt wie zijn werk in huis heeft. “Ik ontdekte laatst dat Alicia Keys een van mijn koffietafels in haar woonkamer heeft staan,” vertelt hij met een glimlach. Dat zag hij in Architectural Digest, het grootste interieurtijdschrift ter wereld. “En zo zijn er meer van die mensen, maar ze hangen het niet aan de grote klok. Veel rijke klanten zijn behoorlijk gesloten.” Zijn goedkoopste stuk kost €1.000, de prijs van grotere werken loopt op tot €100.000. Ook werkte hij onder meer aan een grote opdracht voor modehuis Salvatore Ferragamo. “We verzorgden de inrichting van alle winkels wereldwijd,” vertelt hij. “Het was een monsterproductie. We verscheepten elke twee weken dertig kisten, de gangen van het gebouw stonden vol.”
Als ze denken dat ik uit Harlem, New York kom, zeg ik: ‘No, the real Harlem, motherfucker!’
Hoewel zijn objecten goed verkopen, haalt Wubben het meeste plezier uit het tentoonstellen van zijn objecten in musea en galeries. “Het leukste blijft om voor een museum of tentoonstelling te werken, maar daar verdien je niet veel geld mee,” zegt hij eerlijk. “Ik heb hier een business die moet blijven draaien.” Hij was ook zijn studio in Amsterdam ontgroeid, dus werd het tijd om opnieuw te verhuizen, ditmaal naar Haarlem. En dat bevalt hem goed. “Haarlem heeft misschien niet hetzelfde imago, zeker niet bij Amerikanen, maar ik kan nog steeds goed verkopen dat de studio hier staat,” beaamt hij. Lachend: “Als ze denken dat ik uit Harlem, New York kom, zeg ik: ‘No, the real Harlem, motherfucker!’” Dan serieus: “Het is belangrijk om uit je comfortzone te stappen en jezelf uit te dagen in een nieuwe omgeving. Ik geloof er heilig in dat je niet te lang op dezelfde plek moet blijven. Verandering geeft nieuwe energie.”
Bij binnenkomst in de loods op een industrieterrein in Haarlem loop je door een hal vol stellingen met tientallen bakken waar keramieke objecten in staan. Het heeft iets weg van het magazijn zoals in de nabijgelegen IKEA, maar de inhoud is van het hoogste niveau design. Wubben wijst naar een koffietafel in een van de stellingkasten, bedekt met katoenen doeken in een plastic bak. “Dit massieve stuk klei moet heel langzaam drogen,” legt hij uit. “Het water in de klei verdampt, wat zorgt voor krimp. Als het niet gelijkmatig droogt, kan het kapot trekken. Daarom creëren we in deze plastic bakken een microklimaat voor de objecten.” Het droogproces kan weken duren, soms wel tien weken of langer. De hele loods ligt vol met krukken, spiegellijsten en tafels die in verschillende fases van het creatieproces zitten.
Nadat de klei is gedroogd, moeten de objecten de oven in. Onlangs liet Wubben een gigantische oven bouwen, ter grootte van een container, waarin hij grote objecten in één keer kan afbakken. “Als er iets misgaat tijdens een keramisch process, zie je dat pas helemaal op het einde, bij het afbakken. Dat maakt het best frustrerend, want je doet de oven open en dan is het alles of niets.” Ondanks zijn jarenlange ervaring blijft keramiek een onvoorspelbaar proces: “Er breekt bijna nooit iets, maar als het wél gebeurt, dan slaan we het kapot. Laatst heb ik met een collega met heel veel plezier een gebroken object kapot staan meppen. Dat hoort er ook bij, je moet af en toe tegen de lamp lopen om te beseffen wat het waard is als het wel goed gaat. Dat vind ik soms moeilijk, want ik ben iemand die graag doorpakt en niet te veel terugkijkt. Maar bij dit bijzondere materiaal hoort het wel.”
Bekijk meer werk van Floris Wubben via zijn Instagramaccount: @floris_wubben