De comeback van de mannensjaal is in de verf gezet door jongens met gevoel voor stijl en een gezonde dosis durf: acteur Jared Leto, zanger Harry Styles en, hier te lande, Daan Boom. Omdat er altijd baas boven baas moet zijn, toept de Amerikaanse rapper A$AP Rocky iedereen over met wat hij zelf een babushka noemt (hij schreef er zelfs een nummer over: Babushka Boi).
A$AP Rocky refereert aan de sjaals die de Russische oma’s, de baboesjka’s, om het hoofd knopen. Zo’n sjaal wordt in Rusland platok genoemd. A$AP Rocky had het ook de Queen Elizabeth kunnen noemen, want de inmiddels 95-jarige koningin draagt haar sjaal op dezelfde wijze.
Geschiedenis van de mannensjaal
De mannensjaal is op zichzelf geen nouveauté. Romeinse senatoren droegen al sjaals om de stembanden warm te houden. Op de Zuil van Trajanus naast het Piazza Venezia in Rome zien we afbeeldingen van Romeinse soldaten met een sjaal om de nek. Die sjaal moest het zweet opvangen, maar hielp ook tegen het schuren van de uitrusting in de nek.
Het in China opgegraven Terracottaleger van zo’n achtduizend soldaten (inmiddels Unesco Werelderfgoed) stamt van nog langer geleden, uit de derde eeuw voor Christus. De infanteristen van het Terracottaleger dragen hun sjaals op verschillende manieren, waarschijnlijk om hun positie in de hiërarchie mee te duiden.
Die sjaal is in de twintig eeuwen erna gekomen en gegaan. In de roaring twenties knoopte mannen met lef een los sjaaltje in de open boord van hun overhemd. In dat decennium werd de choker geboren, wat de Engelsen een neckerchief noemen. (Let op: Dat is overigens weer wat anders dan de neckertie, de sjaal die geknoopt wordt als een stropdas.)
In de jaren zeventig van de vorige eeuw was de sjaal ook even terug. In de jaren negentig hadden alleen de honden van Spaanse krakers in Amsterdam nog een sjaal om de hals. En op VVD-congressen kwam je af en toe nog wel een choker tegen, meestal in combinatie met een blauwe blazer met bronzen knopen. Zo’n choker wordt ook wel ascot of foulard genoemd.
Waarom een sjaal?
We importeren op dit moment veel uit de jaren zeventig: zowel het activisme en het feminisme, maar ook de kleding. De halssjaal is daar onderdeel van – een prima ontwikkeling, want zo’n sjaal straalt comfort en klasse uit.
De sjaal is een accessoire met een functie. In de winter houdt het de nek warm, in de zomer vangt het je zweet op. Wie zomers een sjaal draagt onder zijn boord, hoeft zijn witte overhemd niet om de haverklap naar de stomerij te brengen.
Je sjaal kan eventueel ook als vervangend mondkapje fungeren, op de manier waarop cowboys ’m vroeger knoopten als ze de postkoets gingen overvallen.
Is de mannensjaal een blijvertje?
Omdat mannen niet gewend zijn een sjaal te dragen, ziet het er in de ogen van velen nogal vrouwelijk uit. Zoals dat ook geldt voor de sieraden die in vroeger eeuwen door mannen werden gedragen, maar door vrouwen zijn gemonopoliseerd. Dat kan voelen als een drempel. Maar goed, het leven zit vol drempels. Die kun je maar het beste overtuigend nemen.
