ModMod legt uit wat je wil weten over horloges. Een rubriek die we elke paar weken aanvullen. Of elke maand, ligt er een beetje aan hoeveel hulp jullie nodig hebben. We bespreken zo ongeveer alles dat je wil weten of zou moeten weten. Deze keer hebben we het over pilotenhorloges, de gangreserve en de volgende stalen hit? Heb je zelf een vraag? Stuur een mail naar info@modmod.nl en we doen ons best om je vraag de volgende keer mee te nemen.
Waarschijnlijk een beginnersvraag, maar wat is nu precies de gangreserve?
We beginnen allemaal ergens, dus vraag gerust. De gangreserve is de opgeslagen energie in een spiraalveer, de primaire krachtbron in mechanische uurwerken. De gangreserve van het horloge is de periode dat de veer voldoende energie kan vasthouden om het horloge te laten lopen. Doorgaans is de gangreserve van een automatisch horloge rond de 40 uur. De gangreserve is dus de typische hoeveelheid tijd dat een uurwerk kan blijven functioneren, zelfs als je het niet draagt.
Wat omvat een echt pilotenhorloge?
Dat niet alle pilotenhorloges hetzelfde zijn, dat moge duidelijk zijn. Vraag je liever af welke kenmerken het belangrijkst voor je zijn. Is dat een GMT-complicatie (tweede tijdzone), een chronograaf, een 24-uurs lunette of een extra grote kroon? Dit zijn een paar populaire functies, omdat het zowel handige kenmerken zijn als oorspronkelijk bedoeld voor commerciële piloten. Deze zijn vooral gunstig voor de reizigers in ons of als je in één oogopslag verschillende tijdzones wilt zien.
De Audemars Piguet Royal Oak, de Patek Nautilus en de Patek Aquanaut; ik heb ze allemaal gemist en nu zijn ze nagenoeg onbetaalbaar. Wat is de volgende stalen bestseller die in waarde zal stijgen?
Gemist? Als je doelt op investeren om met winst door te verkopen, dat kan nog steeds. Alleen is de instapprijs reusachtig en de marges klein. Toch is het net zoiets als vragen wat de volgende Tesla zal zijn? Hetzelfde geldt voor horloges. Pas ook op. De categorie luxe stalen sporthorloges kan worden overgewaardeerd en er kan een correctie in de hele categorie optreden. Dat gezegd hebbende, laten we toch iets noemen. De Vacheron Constantin Overseas is misschien wel het volgende alom begeerde stalen horloge. Ontstaan in de late 70’s en met een stijl die moeiteloos past in het lijstje. Let wel: de aankoop is op eigen risico.
Wat is het beste om te onthouden als je voor vintage gaat?
Exclusiviteit en smaak correleren niet altijd met prijs. Er zijn geweldige horloges die niet diep in de drie cijfers lopen, kijk bijvoorbeeld naar de Seiko Turtle. Maar kijk ook naar Tudor, wat duurder maar met een bewezen stamboom als het kleine broertje van Rolex. Denk in ieder geval aan veelzijdigheid als je net begint met vintage. Een Omega of Rolex dress watch zijn geschikt voor alle gelegenheden. Een goede is om een horloge met stalen of gouden band te kopen, een lederen of stoffen bandje kun je altijd nog kiezen. Vergeet zeker dit niet: kijk naar de wijzers, kroon en pushers. Zijn ze correct voor dat tijdsbeeld ? En kijk dan naar de staat: heeft de wijzerplaat een patina die mooi is, of ziet hij er beschadigd uit? Is de kast symmetrisch of overgepolijst? Is de armband versleten? Maar koop iets omdat je het leuk vindt – omdat het je aanspreekt vanuit een ontwerp- of historisch perspectief.
Ik wil mijn horloge verkopen, maar heb geen zin in vage mensen aan de deur. Wat kan ik doen?
In het niet al te verre verleden was het ’t Wilde Westen. Zag maar eens een goede prijs te krijgen, en vooral: een eerlijke. Met de komst van het internet en de groeiende populariteit van vintage en pre-owned horloges, kun je zelf al veel voorwerk doen. Vervolgens kan je zelf verkopen op een platform als Chrono24, maar nog makkelijker: ga naar een juwelier die veel aandacht heeft voor pre-owned en vintage. Zoals de specifieke boutiques van juweliershuis Schaap en Citroen.
Hoe berg je je horloges op zonder een berg aan doosjes?
Probeer een opbergdoos voor een stuk of 12 horloges, met hun eigen vakken en een glazen bovenzijde. Hoeft niet extreem duur te zijn, als ze maar afzonderlijk van elkaar zijn opgeborgen. Maar belangrijker, wat doe je op reis? Want een mooi horloge even los in een security bak leggen is doodzonde. Koop twee of drie reispouches waar ze goed stevig in zitten en tegen iets van een stootje kunnen als ze klem zitten in je tas tussen je boeken, hoofdtelefoon en fles water.
Waar geef je de voorkeur aan, een koepelvormig kristal versus een plat kristalglas?
Een koepelvormig kristalglas reflecteert het licht niet in je gezicht, zoals een plat kristal dat zou doen. Het zou ook relatief sterker moeten zijn, vanwege de glaskromming. En als je liever voor een wat vintage look gaat, dan helpt het gebolde glas ook een hoop.
Wat is het verschil tussen al die verschillende stoffen banden, NATO-, Maratac-, Zulu- enzovoorts?
Maratac is eigenlijk een merk van NATO- en Zulu-banden. NATO-banden zijn meestal gemaakt van nylon en ontworpen om te voldoen aan de specificaties van het Britse Ministerie van Defensie. Zulu-bandjes zijn over het algemeen wat dikker dan NATO-banden. ‘Bond’ en ‘G10’ zijn andere synoniemen voor het NATO-type. Er zijn een aantal variaties op het basisontwerp (3 ringen, 4 ringen, 5 ringen), maar de labels NATO en Zulu worden vaak door elkaar gebruikt, dus het is moeilijk te zeggen welk ontwerp definitief op welke naam van toepassing is. Sommige banden gaan in één keer door de ‘loops’, terwijl anderen omgevouwen worden bij de pols en twee keer onder de achterzijde van de kast lopen. Er is ook een tweedelige variant. Hoewel ze meestal van nylon zijn gemaakt, kunnen ze ook van andere stoffen materialen zijn.
Wat is een ‘hacking seconds’?
Dat is de mogelijkheid om de secondewijzer (of cijfers) op een horloge te stoppen, tot een punt waarop deze wordt losgelaten (of gereset), om exact te synchroniseren met de tijd.
Wat zijn de voor- en nadelen van een geschroefde caseback versus een niet-geschroefde caseback?
Welnu, een geschroefde behuizing elimineert de zorgen over verloren schroeven of een gestripte schroefdraad. Een geschroefde achterkant betekent meestal een roestvrijstalen kast, hoewel sommige modellen zijn gemaakt met kasten van hars. Het nadeel is dat ze moeilijker te openen zijn. Maar over het algemeen zien ze er mooier uit en impliceren ze wat meer prestige.
Ik ben op zoek naar een GMT, maar zijn dat veelal grote horloges, is er ook iets voor de meer bescheiden pols?
Voor 38mm of minder lijken er niet veel interessante opties te zijn. Alhoewel, Patek Philippe heeft iets, maar dat is voor velen zo ongeveer 10x hun maximum budget voor een dressy horloge met een tweede tijdzone.
Een eeuwigdurend probleem, want het is moeilijk om een GMT-horloge te vinden dat niet de Rolex GMT Master II wil benaderen.
Op dit moment lijkt de beste oplossing een redelijk bescheiden 39,5mm grote Grand Seiko. Een prachtig horloge dat de laatste tijd een cultstatus heeft verworven. Bekijk de crèmekleurige wijzerplaat van de Grand Seiko GMT eens, model SBGM221. De prijs ligt zo rond de €5.000 en is één van de mooiste, niet-sportieve GMT-horloges van dit moment.
Moet je een horloge nou neerleggen op zijn kroon of niet?
Waarschijnlijk één van de meest controversiële vragen in de horloge-industrie. Sommige mensen zweren dat je je horloge nooit op de kroon moet leggen, omdat dit het uurwerk kan beschadigen.
Anderen zijn van mening dat door een horloge met de kroon naar beneden te plaatsen, overmatige krassen op de kast worden voorkomen. Na een rondgang langs verschillende horlogemakers bevestigen ze dat het er eigenlijk niet echt toe doet. Er is geen goede (of verkeerde) manier om een horloge op een oppervlak te plaatsen. Smijt er alleen niet mee, maar dat spreekt voor zich.
Welke horloge diameter past bij mij?
In alle eerlijkheid is dit volledig een kwestie van polsmaat en persoonlijke voorkeur. Het begin van de 21e eeuw werd gedomineerd door grote, niet erg subtiele horloges, ook al zien we dat die trend tot op zekere hoogte afneemt. Zo’n 40-42 mm is tegenwoordig vaak de max grootte, waar 39mm ook steeds normaler wordt.
Een algemeen aangehaalde vuistregel is dat de uiteinden van de kast (waar de lugs eindigen) binnen de contouren van je pols moet blijven. Kan, maar het ligt puur aan het horloge, want een groot horloge kan klein ‘dragen’ en andersom. Historisch gezien waren de meeste herenhorloges 33-37 mm voor dress watches en 38-40 mm voor sportieve modellen. Dit leek tientallen jaren prima te werken, totdat grootte de extravagantie werd.
Er is dus geen algemeen antwoord, maar als het je pols niet te zwaar laat ogen gaan wij vaak voor 38-40mm. Blijf bij je persoonlijke voorkeuren, luister niet naar het lawaai.
Ik snap dat een goed horloge wat geld mag kosten, maar waarom zijn sommige mechanische horloges zo ongelooflijk duur?
De aloude vraag en het onbegrip van veel mensen. Want ja, ‘een ‘klokkie’ hoeft toch niet meer dan 200-300 euro te kosten?’ Of nog zo een: ‘M’n Casio is nauwkeuriger dan de Omega van Piet.’ Het makkelijkste antwoord is een beetje mompelen over merknaam en marge, maar dan mis je het punt. Het antwoord bestaat uit meer dan je denkt. De marge is groot. Zwitserse merken doen geheimzinnig over precieze aantallen, maar richting de 100 procent is geen slechte gok. Maar dat gaat alleen over de kosten van het horloge en al het handwerk. Research en ontwikkeling zijn daarbuiten gelaten. Veel merken halen hun uurwerken van een derde partij en omzeilen zo grote kosten. Maar bijvoorbeeld een Rolex of een Jaeger-LeCoultre ontwikkelt en fabriceert zijn eigen uurwerken en kijkt hoe ze verder kunnen qua techniek. Als je een uurwerk begint met een wit papier en een potlood, dan is het toch niet zo raar dat ze duur zijn? Ten slotte speelt marketing natuurlijk ook een grote rol. IWC weet heel goed hoe gevoelig mannen zijn voor vliegtuigen en Omega weet ook dat iedere jongen ooit eens astronaut wilde zijn. Maar vergeet niet dat het luxe producten zijn. We hebben geen horloge van €9.000 nodig, maar je wilt het hebben vanwege zijn vakmanschap, bijzondere materialen, afwerking en het feit dat een paar samenwerkende minutieuze radertjes je vertellen hoe laat het is.
Ik zie overal horloges van of met keramiek, wat is het voordeel?
In de horlogewereld hebben we het dan over het lichtgewicht high-tech kunstmatig materiaal dat wordt gebruikt in kasten, bezels en banden. Het voordeel is dat het erg hard is, duurzamer dan titanium en praktisch onmogelijk is om een kras op te krijgen. Voor de gevoeligen onder ons: het is hypoallergeen, dus geen allergische reacties. Maar het kan in extreme omstandigheden broos zijn. Daarom hebben duikers bijvoorbeeld liever een stalen lunette (ring) dan één van keramiek.
Dit gaat niet per se over een specifiek horloge, maar over etiquette. Is het eigenlijk oké om nieuwsgierig iemand z’n horloge te bekijken, laat staan er iets over vragen?
Hiervoor hoef je het blauwe boekje echt niet te pakken. Of het nu z’n auto, wijncollectie of horloge is, hij zal het altijd als een compliment zien. Tenzij je het misschien over z’n vrouw hebt. Maar goed, dat is een andere rubriek. Nee, stap gewoon op ‘m af, doe netjes en vraag wat je wil weten. Eén ding: als hij je het horloge geeft om te bekijken, ga dan niet direct draaien en drukken op pushers. Als je niet weet wat je doet kan het een hele dure grap worden.
Hoe waterdicht zijn waterdichte horloges?
Staat er 100m op je horloge? Helaas, dan is het niet waterdicht tot een diepte van honderd meter. Het horloge is namelijk slechts getest onder een statische druk en met een gloednieuw model. Dus zonder rekening te houden met plotselinge veranderingen in druk en temperatuur. Pas dus op, maar er zijn een paar handige regels. Waterdicht tot 30 meter? Was er je handen mee. Tot 50 meter (5 ATM)? Niet meer dan je auto wassen, zwemmen en snorkelen is pas aan te raden bij 100 meter. Een duikhorloge verdient de naam pas wanneer er 200 meter op de wijzerplaat staat. Dan nog wordt de waterdichtheid minder met de tijd. Goed onderhoud is dus belangrijk. Neem er überhaupt nooit een warme douche mee, want waterdichte horloges zijn over het algemeen ontworpen voor water met een normale temperatuur.
Ik denk erover om een vintage Rolex te kopen, maar hoe weet ik dat-ie echt is?
Als het horloge lichter is dan de Flik-Flak van je zoon of dochter, dan is dat een hint. Maar verder weet je het vandaag de dag niet meer zeker. Ga daarom naar een betrouwbare dealer. Vervalsingen zijn tegenwoordig zo goed dat het zelfs echte Rolex onderdelen kunnen zijn, maar een verkeerd uurwerk. Daar kom je pas achter als je hem langsbrengt voor een servicebeurt. Behalve een betrouwbaar adres is het aan te raden om er een te kopen met doos en originele papieren. Dat kan de prijs wel aardig opdrijven, tot zo’n 30 procent. Pas dus op voor ‘speciale prijsjes’. Wat betreft het uiterlijk, een paar tips: de secondewijzer moet niet tikken, maar soepeltjes over de wijzerplaat vegen. Het uurwerk moet snel tikken, maar nauwelijks hoorbaar zijn. De letters op de wijzerplaat mogen geen oneffenheden vertonen en de achterkant moet vrij zijn van logo’s of serienummers. Het serienummer is gegraveerd bij de 6-uurs positie, achter de band die je eerst moet verwijderen.
Waarom zijn vintage Jaeger-LeCoultres zoveel goedkoper dan die van Cartier of Rolex? Heeft dat te maken met kwaliteit?
Wist je dat Jaeger-LeCoultre heel veel uurwerken heeft gemaakt voor merken als Patek Philippe en Cartier? Wat betreft kwaliteit hoef je je dus geen zorgen te maken. Waarom een Jaeger dan toch zoveel goedkoper is dan een Rolex of Cartier? Natuurlijk zijn die laatste twee ook erg goede horloges, maar dat mag je voornamelijk wijten aan mensen met teveel geld die tegen elkaar willen opbieden met hun Rolexen en Pateks. Dus gaat de prijs omhoog. Vergelijk het met moderne kunst. Wat te doen? Koop die Jaeger-LeCoultre Memovox (onze tip) en je zult onderscheidend zijn.
Wie stal het zakhorloge van Winston Churchill?
Het antwoord is koning Farouk van Egypte. Oké, dit was eerlijk gezegd geen vraag van de ModMod-lezers, maar we zochten simpelweg naar een excuus om dit weetje te vertellen. Komt ‘ie: In 1942 bezocht Churchill de Britse troepen in Egypte toen hij werd uitgenodigd voor een diner met koning Farouk. Tijdens het diner merkte Churchill dat zijn zakhorloge was verdwenen.
Vreemd genoeg was koning Farouk een bekende kleptomaan en stal hij vaak spullen van gasten. Er wordt ook gezegd dat Farouk regelmatig een professionele dief inhuurde om hem nieuwe trucs te leren. Dus toen Churchill koning Farouk vertelde dat zijn horloge was gestolen, verontschuldigde de koning zich van de tafel, maar keerde terug met het horloge in de hand en beweerde dat een werknemer de schuldige was.
Wat is nu beter, een mechanisch of quartz uurwerk?
Dit vraagstuk kom je als eerste tegen als je je verdiept in horloges. Het antwoord hangt ervan af. En onmogelijk te beantwoorden zonder bepaalde generalisaties en veronderstellingen te maken.
Eerst dit: een mechanisch horloge is een horloge dat op mechanische kracht loopt, niet op een batterij. Een veer wordt opgewonden – ofwel handmatig door de kroon (handopwinding) of door de beweging van je pols (automatisch). Terwijl deze veer ontspant, levert hij energie aan de raderen en tandwielen die uiteindelijk de wijzers op de wijzerplaat bewegen. Dit gebeurd samen met een regulerend orgaan, het echappement, dat de energiestroom door oscillatie regelt. Een basic uitleg.
Erg mooi om te bewonderen, maar qua nauwkeurigheid zijn de meeste mechanische horloges inferieur aan quartzhorloges. Tegenwoordig is nauwkeurigheid echter niet het belangrijkste criterium bij het kopen van een horloge. Dus waarom wordt een mechanisch horloge dan als ‘beter’ beschouwd? Onder andere omdat het een traditie en technologie respecteert en voortzet die ons al een paar honderd jaar niet in de steek heeft gelaten. Die aantrekkingskracht is onmiskenbaar.
Quartz kreeg een slechte reputatie omdat het vaak wordt aangetroffen in goedkopere horloges die vaak niet erg sterk zijn op het gebied van ontwerp of kwaliteit. Ook kunnen ze vrij goedkoop worden gemaakt. Toch zijn er opmerkelijke uitzonderingen. Zoals Grand Seiko met hun 9F-uurwerken en Longines met hun VHP-collectie die quartz benaderen door de lens van kwaliteit en chronometrie. Dus doe geen moeite als mensen met halve kennis hun neus ophalen voor je quartz.
Waar vind ik het serienummer van m’n Rolex? Eén van de manieren om echt van nep te onderscheiden.
Oudere modellen hebben dit nummer tussen de onderste lugs van het horloge, achter de armband op ‘zes uur’. Vanaf 2005 heeft het merk het ook op rehaut angebracht. Daarna, sinds 2008, is het serienummer alleen nog te vinden op de rehaut. Ofwel de ruimte rond de randen tussen de wijzerplaat en het kristal van een horloge. Rolex houdt trouwens een register bij van elk horloge dat ze maken, dus als je horloge onverhoopt wordt gestolen, kun je met jouw serienummer contact opnemen met de fabrikant. Mocht het horloge opduiken bij een officieel servicecentrum, dan worden ze gewaarschuwd.
Mijn horloge liep jarenlang prima, en nu loopt het traag en stopt het. Wat is er aan de hand?
Veel. Een horloge is een fijn afgestelde minimachine. Net als bij de motor van een auto moeten smeermiddelen periodiek worden vervangen. Meestal om de vijf tot zeven jaar, om zo optimale prestaties te behouden. Een compleet onderhoud moet dit verhelpen. Als hij sneller loopt kan het zijn dat het horloge is blootgesteld aan een magnetisch veld en gemagnetiseerd zijn geraakt.
Het glas op mijn horloge beslaat om de haverklap, is dit einde verhaal?
Niet per se. De interne pakkingen, die een horloge waterbestendig maken, moeten mogelijk worden vervangen of het horloge is mogelijk blootgesteld aan vocht terwijl de kroon niet goed was gesloten. De kroon, het glas en de achterpakking moeten worden vervangen in combinatie met een volledig onderhoud. Doe dat ook zo snel mogelijk, anders kunnen andere interne onderdelen beschadigd raken. Ook is het belangrijk om te onthouden dat een waterbestendig horloge geen permanente waarde is. Ook deze hebben regelmatig periodiek onderhoud nodig. Het liefst één keer per jaar, hoogstens twee.
Wat is het belang van de Cartier Tank in de horlogegeschiedenis.
Kort door de bocht is het simpel. De Tank is, ondanks zijn huidige alomtegenwoordigheid, één van de belangrijkste horloges ter wereld als het gaat om de originaliteit van het ontwerp en z’n historisch belang. Het horloge, die voor het eerst verscheen in 1918 en één van de vroegste echte polshorloges, was gedurende een groot deel van zijn bestaan een zeer zeldzaam horloge. Tot eind jaren zestig maakte Cartier niet meer dan 100 tanks per jaar (soms veel minder), en die waren alleen verkrijgbaar bij de Cartier-boutiques in Parijs, New York of Londen. Ook al hebben ze veel verschillende uitvoeringen gepresenteerd, er is er één die het dichtst in de buurt komt bij het origineel. Hoewel hij eerlijk gezegd iets te groot is, is de Tank XL de meest ‘originele’ Tank.
Er zijn steeds meer onafhankelijke horlogemakers, hoe voorzichtig moet je zijn met zulke aankopen? Vooral qua onderhoud.
Onafhankelijke horlogemakers hebben ons respect, ze dragen bij aan de ontwikkeling van uurwerken en gaan vaak ook voor een gedurfd design. Negen van de tien keer maak je net zo goed kans op een lang leven met een independent als met elk ander horloge.
Kijk onder meer naar het uurwerk. Is het een gangbare, dan moet het goed te doen zijn om ‘m bij elke horlogemaker onder handen te laten nemen. Zelfs als het een wat gecompliceerder werk is. Het is vooral tijdens de garantieperiode dat je wat voorwerk moet doen, vooral hoe de after sales is. Niets is zo vervelend als een kinderziekte van een nieuw merk, waar je vervolgens niemand te pakken krijgt.
Ik ben een mooie Breitling Top Time chrono uit 1966 tegen het lijf gelopen. Het horloge is vrijwel volledig gerestaureerd door een betrouwbare dealer. Een gerestaureerd vintage horloge is natuurlijk niets voor puristen, maar ik ben er blij mee. Echter, is het moeilijk om een gerestaureerde Top Time in de toekomst te verkopen als ik van gedachten verander?
Het restaureren van een vintage horloges brengt altijd risico’s met zich mee, aangezien je in het huidige klimaat de waarde van het horloge als verzamelobject in wezen hebt ‘vernietigd’. In dit geval heb je, zoals je terecht hebt opgemerkt, niet zozeer een vintage horloge maar meer een new old stock model. Geassembleerd rond een origineel uurwerk van Breitling, maar met nieuwe vervangingsonderdelen uit de oude voorraad.
Het is een manier om een vintage-stijl horloge te laten maken met authentieke en correcte onderdelen, maar het is niet langer een vintage horloge per se. Qua verkoop hangt het sterk af van wat je verwachtingen van de Breitling zijn in termen van inruilwaarde. Het is duidelijk geen investeringsstuk in het huidige klimaat, maar ook zeker geen frankenwatch.
Verwacht alleen geen directe winst. Maar ach, als je er blij mee bent en je wil de charme van een vintage ontwerp met authentieke onderdelen met een nieuwige twist, waarom niet. Qua onderhoud zul je in ieder geval niet zoveel problemen tegenkomen, iedere goede horlogemaker kan hiermee aan de gang.
Mijn horloge-passie groeit en steeds vaker kom ik de term ‘in-house uurwerk’ tegen. Hoe belangrijk is het om zo’n horloge te overwegen of kan ik dit doorgaans links laten liggen?
De hele kwestie van het ‘eigen uurwerk’ is op zoveel niveaus interessant. Ik veronderstel dat je zou kunnen zeggen dat het er toe doet, als het belangrijk voor je is. Of een uurwerk op zichzelf al dan niet in eigen beheer wordt gemaakt, zegt weinig tot niets over de kwaliteit of het inherente belang.
Je hoeft alleen maar te kijken naar hoeveel verschillende horloges variaties op de Valjoux 72 hebben gebruikt; sommigen hebben weinig met elkaar te maken en toch gebruiken ze technisch gezien allemaal hetzelfde uurwerk.
Verschillende makers hebben heel verschillende dingen gedaan met dezelfde basis, zowel qua constructie als afwerking. Het feit dat Patek de CH27 gebruikte terwijl Omega een andere versie van hetzelfde uurwerk gebruikte, doet niets af aan de waarde van wat Patek historisch aan het basiskaliber heeft toegevoegd in termen van afwerking en constructie.
Rolex maakt zijn eigen uurwerken, in eigen beheer, maar dat zou niet veel uitmaken als het geen uitstekende uurwerken waren. Over het algemeen zou ik willen voorstellen om horloges van geval tot geval te bekijken, in plaats van met het botte instrument dat intern versus uitbesteed is. Historisch gezien maakten de meeste Zwitserse merken toch geen eigen uurwerken – bijvoorbeeld Vacheron Constantin liet na de Tweede Wereldoorlog zijn uurwerken over het algemeen maken door Jaeger-LeCoultre en deed dit tot relatief recent. Iets dat niets afdeed aan de kwaliteit van de horloges.
Mijn Omega uit de jaren 50 is toe aan onderhoud. Moet ik ‘m laten polijsten of is dat zonde?
Teveel polijsten is de snelste manier om je horloge te laten dalen in waarde. En daarbij is het uiteraard onmogelijk om terug te draaien. Om je horloge echt te laten schitteren is het nodig om een laagje metaal te verwijderen en dat gebeurd door het polijsten. Polijsten is een kunst op zich en er zijn maar weinig horlogemakers die hier echt bedreven in zijn. Het gebeurd vaak dat horloges te afgerond worden. Dat kan onhandig zijn voor de schroeven of het verpest de vorm, hoe subtiel ook. Het kan er zelfs voor zorgen dat het de waterbestendigheid beïnvloedt. Dus beperk je tot het broodnodige. Elk klein krasje hoeft niet verwijderd te worden, dat past toch ook veel beter bij een horloge van bijna 70 jaar oud?
Moet ik een leren band vervangen van een oud horloge of kan ik deze laten onderhouden?
Metalen polsbanden kunnen ultrasonisch worden schoongemaakt. Met leren banden is het een ander verhaal. Bewaar je oude band om alles ‘compleet’ te houden, maar voor de rest: een leren band gaat een jaar of iets langer mee. Het is daarom ook heel gewoon dat deze worden vervangen. Bewaar wel de gesp. Dat kan een mooi gouden exemplaar zijn of een mooie vouwsluiting. Deze kun je moeiteloos meenemen naar een nieuw leren bandje.
De onderdelen moeten worden nagekeken, maar wat als ze aan de wijzerplaat willen zitten?
Voor de waarde maakt het uurwerk niet zoveel uit, als het maar goed is onderhouden, de waarde van een vintage horloge ligt voor een groot deel bij het uiterlijk. Dat hoeft niet perfect te zijn. Bewijs van ouderdom is wat waard. Het vinden van exact de juiste vervangende wijzers of andere onderdelen op de wijzerplaat is erg moeilijk. En een goed oog pikt onjuiste wijzers er zo uit en dit haalt de waarde naar beneden. Dus, als het uiterlijk van de wijzerplaat niet nadelig is voor de werking van het horloge: Doe er niets aan.
Klopt het dat het ‘grote’ horloge minder wordt en ik dus beter voor een kleiner model kan kiezen als ik voor een nieuwe ga?
Allereerst: koop wat je mooi vindt. Net zoals een horloge in eerste instantie ook niet als investering gekocht moet worden. Als het goed is heb je ‘m vaak om je pols, dus dan kun je ‘m maar beter écht mooi vinden. Toch klopt het inderdaad dat de formaten afnemen in grootte. De tijden van groot, groter, grootst zijn voorbij. Behalve een horloge als de IWC Big Pilot, die zal altijd reusachtig blijven, maar dat is het dan ook met een reden. Toch presenteert ook IWC kleinere modellen van hun Pilot’s Watch. Voor de rest zie je dat merken weer terugkeren naar wat menselijkere afmetingen. Tip: kijk je naar een vintage horloge, ga dan voor een model dat nu als klein wordt gezien. Grote kans dat-ie over een paar jaar veelgevraagd is.
Hoe zit het nu precies met het onderhoud van je horloge? De één zegt dat je ‘m na tien jaar moet wegbrengen, de ander zegt al na vijf jaar.
En wij hebben ‘als-ie niet meer loopt’ ook wel eens gehoord. Blijft een lastige kwestie, want het is afhankelijk van hoe intensief je ‘m draagt, wat voor materialen er zijn gebruikt, en de kwaliteit én kwantiteit van de smeermiddelen. Tien jaar is wel wat lang voor de meeste horloges. Hier houden we zelf ongeveer zeven jaar aan voor onderhoud. Bekijk het als een beurt voor je auto. Daar kun je beter ook niet te lang mee wachten.
Even over het dragen van een mechanisch horloge, wat zijn de grootste don’ts om ‘m heel te houden?
Koop een goede en ze kunnen tegen een stootje, maar een horloge blijft een delicaat voorwerp. De meeste mensen denken echter dat ze het horloges altijd kunnen blijven dragen. Ze tennissen of klussen ermee, maar vergeten dat het een mechanisch voorwerp is met vaak wel honderden bewegende onderdelen. Even mee boren of een goede smash is veel te krachtig, voordat je het weet breekt er iets vanbinnen. En vies laten worden. Ook al draag je ‘m en douche je elke dag, een horloge wordt vies als je ‘m om je pols draagt. Maak ‘m elke week even schoon en met wat water en een tandenborstel als-ie waterbestendig is.
De eeuwigdurende kalender is een waanzinnige complicatie, maar zijn daar ook ‘betaalbare’ versies van?
Zodat je niet meteen een jaarsalaris kwijt bent aan de Lange’s en Vacherons van deze wereld? Zeker, kijk maar naar Frederique Constant en Montblanc. Het klinkt te goed om waar te zijn, maar ze zijn best netjes voor wat ze kosten. De Frederique Constant is er voor €8.400 en Montblanc ligt rond de €15.000. Nog steeds veel geld, maar nog altijd een fractie van wat een A. Lange & Söhne of Patek Philippe je kost. Een voordeel daar is de extreem verfijnde afwerking en geschiedenis van het merk.
Ik wil een vintage horloge kopen, maar wil maximaal 500 á 600 euro uitgeven. Suggesties?
Er zijn zeker wat mogelijkheden en een goed vintage model hoeft niet altijd in de duizenden euro’s te lopen. Kijk bijvoorbeeld eens naar een oude Omega Seamaster. Goed uurwerk en er zijn er veel van gemaakt. Tissot is ook heel goed te doen onder de € 600, maar kijk ook eens naar de Seiko Bell-Matic. Rond 1970 kwam Seiko met het eerste automatisch horloge met alarm. Het klinkt ook als een ouderwetse wekker.
Je ziet wel eens chronometer op wijzerplaat staan, maar is dat hetzelfde als een chronograaf?
Nee, in de verste verte niet. Chronometer betekent letterlijk tijd-meter en deze benaming mag alleen worden gebruikt als het horloge is getest door een onafhankelijke instelling. In de praktijk is dat het COSC in Zwitserland (Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres). De COSC test het uurwerk vijftien dagen lang op nauwkeurigheid en in verschillende temperaturen. De tijd mag dan een maximaal aantal seconden afwijken (tussen de -4 en +6 seconden). Maar drie procent van alle Zwitserse horloges zijn COSC gecertificeerd. Voorbeelden zijn onder meer de Rolex Submariner, TAG Heuer Carrera Chronograph Calibre Heuer-O2T, Omega Seamaster Diver 300M en de Breitling Supeocean
Ik wil een horloge kopen dat het waard is om uiteindelijk door te geven aan mijn zoon. Waar moet ik beginnen?
Het is niet bijster origineel, maar vergeet merken als NOMOS, Glashütte Original of die stoere van Porsche Design. Ga voor bewezen techniek en de iconen van de grote jongens. Welke precies, dat ligt aan je eigen smaak, maar dan kan hij later altijd goed en zelfverzekerd voor de dag komen. Kijk bijvoorbeeld eens naar de Memovox of Reverso van Jaeger-LeCoultre, de Breitling Navitimer, een Patek Philippe Nautilus of bijvoorbeeld de Rolex Submariner of Daytona.
Ik kijk naar een tweedehands Breitling Navitimer, maar is het absoluut noodzakelijk bij zo’n horloge om de doos en papieren te hebben?
Tja, ze zijn waard wat ze waard zijn. Het is persoonlijk en het zegt helemaal niets over de staat van het horloge, maar het geeft net een wat completer gevoel. Feit is wel dat verzamelaars prijs stellen op papieren en doos, mocht je ‘m ooit nog verkopen. Maar koop je zo’n icoon als de Navitimer, geef dan gewoon wat extra uit aan de doos en originele papieren. De winkel of handelaar waar je ‘m koopt kan nog zo betrouwbaar zijn, op de lange termijn ben je blij dat je alles zo origineel mogelijk in handen hebt.
Hoe zit het nou met de Rolex Submariner. Te makkelijk of een icoon die altijd goed is?
Het is, in onze bescheiding mening, dé ultieme Rolex. Eén probleem: Men ziet je als een kenner, maar net zo vaak als een patser. Want de Rolex Submariner is ook vaak het horloge voor de nieuwe rijken. De ‘Sub’ noemen ze het dan. Trek je daar niets van aan en waardeer het om wat het is. Een horloge die het bewonderen waard is om z’n design, robuustheid en horologische stamboom. En voor de horlogesnobs die een Submariner willen, maar net even anders: ga dan voor de pre-Cerachrom (door Rolex ontwikkelt keramiek) Submariner zonder datum. Zeg maar het originele James Bond-horloge die Sean Connery droeg in Dr. No.
34mm, 43mm of 50mm, wat is de juiste maat voor mij?
Aangezien je niet je polsomtrek hebt meegestuurd, geen flauw idee. Maar neem als regel dat mannenhorloges een diameter hebben van tussen 34 en grofweg 46mm. Er was een tijd dat ze soms tot wel 60mm gingen, maar horloges boven de 46mm worden alleen maar gedragen door onzekere voetballers en UFC-vechters. Hou tegenwoordig voor jezelf 38 tot en met 43mm aan, meer dan genoeg als je weet dat het in de jaren 50 en 60 rond de 33/34mm lag.
Kan een horloge té formeel zijn om te dragen?
Kijk, in een ideale wereld hebben we minstens twee horloges. Een sportieve en een chique. Bijvoorbeeld een Jaeger-LeCoultre Master Control voor kantoor en formele diners en een Hamilton Khaki Field Chrono voor het weekend of tijdens het sporten. Laten we wel zijn, de tijden van het blauwe boekje zijn lang en breed voorbij, dus er kan heel veel. Een ultradunne dress watch past net zo goed boven een jeans en Nikes als een Chopard Mille Miglia onder een driedelig grijs.
