Een witte soutane, rode muiltjes, zijden ceintuur, alles wat de paus draagt – letterlijk van top tot teen – komt uit één atelier: Gammarelli (Nobilitas in Traditione – Sartoria per Ecclesiastici, dal 1798). Al ruim twee eeuwen is deze kleermakersfamilie hofleverancier van het Vaticaan. En nu, met de verkiezing van de nieuwe paus als opvolger van Franciscus, staat hun etalage in de Via di Santa Chiara, op steenworp afstand van het Pantheon, weer in het middelpunt van wereldwijde belangstelling.
Traditiegetrouw maken ze drie versies van de pauselijke outfit: in maat S, M en L. De reden? Niemand weet van tevoren wie de paus wordt, laat staan welke maat hij draagt. Zodra het Habemus Papam klinkt (de Latijnse aankondiging door een kardinaal dat er een nieuwe paus is gekozen), hijst de uitverkoren kardinaal zich in een van deze drie opties en stapt in het openbaar als hoofd van de katholieke kerk. Gammarelli levert daarbij niet alleen een habijt, maar een visueel statement: eenvoud, autoriteit en continuïteit.
De stijl is niet modieus, maar wél mode. Tijdloos. Klassiek. En juist doordat het silhouet al eeuwenlang nauwelijks verandert, zit de waarde in de details: de snit, de stof, de perfectie van de steek. De familie Gammarelli werkt nog steeds met de hand, met zijde en wol uit Italië en Frankrijk. Het is slow fashion met een goddelijk mandaat.
Toen paus Benedictus XVI op 19 april 2005 verkozen werd en op het balkon van de Sint-Pietersbasiliek verscheen voor het beroemde Habemus Papam-moment, droeg hij een klassiek pauselijk ensemble zoals dat door Gammarelli was voorbereid. Zijn kledingkeuze was opvallend traditioneel, ja zelfs symbolisch geladen.
Paus Benedictus had een voorkeur voor liturghische esthetiek en klassieke symboliek, een stijlbreuk met de meer praktische, pastorale toon van zijn voorganger Johannes Paulus II. Benedictus droeg de witte soutane, de rode mozzetta die al jaren niet meer werd gedragen (de korte, schouderlange cape van rode zijde met een witte rand van hermelijn), de gouden stola met iconen, en rode, leren schoenen.
Paus Franciscus brak bij zijn aantreden in 2013 met de traditie: hij droeg geen rode muiltjes maar zijn eigen zwarte schoenen, weigerde de gouden sieraden en koos voor een sobere uitstraling. De vraag is: blijft zijn opvolger in zijn voetsporen treden, of herstelt hij de grandeur van voorheen?
Wat de keuze ook wordt – Gammarelli staat klaar. Zoals ze dat al ruim twee eeuwen doen. Onveranderd, stijlvol, en altijd met een priesterlijk oog voor detail. Mocht je overigens zelf interesse voelen voor een klerikaal kostuum, dan kan iedereen vrijelijk shoppen op de website van Gammarelli, waar de items overigens zeer netjes geprijsd zijn. De mooie zwarte muiltjes met gesp zijn al de jouwe voor slechts €191,67 (ex BTW).
3 Veelgestelde vragen
1. Wat dragen kardinalen tijdens het conclaaf – en waarom?
Tijdens het conclaaf dragen kardinalen een sobere, maar symbolisch geladen outfit bestaande uit de rode soutane, de mozzetta (optioneel), de rode biretta (het vierkante hoofddeksel met drie punten) en bij officiële stemrondes dragen ze een witte overmantel. De sieraden leggen de kardinaals tijdens het conclaaf af als teken van nederigheid.
2. Wat is de symboliek van paars, wit en rood?
Rood staat voor martelaarschap, toewijding en de bereidheid om hun bloed te geven voor de kerk; paus (of violet) wordt gedragen in periodes van rouw of bezinning (of tijdens de sede vacante wanneer er geen paars is). De kleur wit is exclusief voor de paus, een symbool van zuiverheid, vrede en goddelijke leiding. Als een kardinaal tot paus wordt verkozen, verschijnt hij in het wit.
3. Wat zegt de kleding van een kardinaal over zijn rol in het conclaaf?
Alles. De kleding maakt duidelijk dat de kardinaal niet handelt als individu, maar als deel van een geestelijk lichaam met een collectieve verantwoordelijkheid: De uniformiteit zegt: wij zijn één college, zonder hiërarchie, totdat een van ons wordt verkozen. De kardinalen worden dus letterlijk ‘ontkleed’ van hun wereldlijke identiteit en gehuld in de symbolen van hun spirituele taak. De kleding versterkt het ritueel, en het ritueel versterkt de ernst van de beslissing: het kiezen van de volgende paus.
