Black Friday staat weer voor de deur en deze week zul je er moeilijk aan kunnen ontkomen. Het Amerikaanse koopfestijn vindt plaats op de vrijdag na Thanksgiving en heeft inmiddels ook stevig voet aan de grond gekregen in Nederland. Winkels en webshops stunten met kortingen die je doen geloven dat dit hét moment is om te kopen. Van elektronica en kleding tot woonaccessoires en verzorgingsproducten: alles lijkt in de uitverkoop te zijn. De boodschap is duidelijk: dit is de week waarin consumeren centraal staat, en méér kopen de norm lijkt te zijn.
De nieuwe Netflix-documentaire Buy Now! The Shopping Conspiracy prikt op het perfecte moment de luchtbel door van massaconsumptie, net tijdens de Black Friday-gekte. Emmy-winnende regisseur Nic Stacey heeft experts en oud-medewerkers van grote merken als Adidas, Apple en Amazon gevraagd naar hun kijk hierop. De documentaire legt feilloos de verborgen tactieken bloot waarmee bedrijven consumenten verleiden tot een eindeloze koopdrift.
Merken gebruiken misleidende marketing en psychologische manipulatie om winst te maximaliseren. Denk aan die “fantastische” aanbiedingen waarvan de originele prijs stiekem is verhoogd, aan greenwashing-campagnes die vooral mooi in de oren klinken, of aan verleidelijke diensten zoals achteraf betalen met Klarna. Zelfs de bewuste consument kan er voor vallen.
De documentaire toont ook de schaduwkant van massaproductie. Van goedkope, slecht gemaakte producten tot gigantische bergen onverkochte spullen en een groeiende afvalcrisis. Voeg daarbij de uitbuiting van arbeiders in ontwikkelingslanden, en je krijgt een wereldwijd probleem dat de moed in de schoenen doet zakken. Natuurlijk zijn de producenten verantwoordelijk voor deze praktijken, maar ook als consument kun je bijdragen aan verandering.
Gelukkig eindigt Buy Now! The Shopping Conspiracy met een praktische oproep: deze Black Friday is het tijd om niet op ‘Toevoegen aan winkelmandje’ te klikken. Maak een wandeling of lees een goed boek; daar kan geen korting tegenop.
