Dit jaar is het tachtig jaar geleden dat we na bevrijd werden door de geallieerden, voornamelijk Amerikaanse, Britse en Canadese troepen. In de Tweede Wereldoorlog vermoordden de nazi’s bijna zes miljoen Europese Joden: de Holocaust.
Met oorlogsgeweld en democratieën die onder druk staan op meerdere plekken in de wereld is er volop reden om stil te staan bij de vrijheid die we in Nederland hebben. Het Stedelijk Museum Amsterdam en Van Gogh Museum hebben op vier en vijf mei een speciaal programma opgezet voor mensen die dat willen doen,
Sag mir wo die Blumen sind…
De tentoonstelling van Anselm Kiefer in het Stedelijk en Van Gogh Museum sluit nauw aan op de huidige tijdsgeest. Eind jaren 60 richt Kiefer zich als een van de eerste Duitse kunstenaars op het beladen Duitse oorlogsverleden. Dit komt hem in zijn vaderland op hevige kritiek te staan. Internationaal oogst hij, als eerste in Nederland, brede waardering.
De tentoonstelling bevat talloze verwijzingen naar oorlog. In het kunstwerk Innenraum verbeeldt Kiefer de Berlijnse rijkskanselarij, in 1938 gebouwd in opdracht van Hitler, als een onheilspellende plek met duidelijke tekenen van verval.
In het schilderij Field of the Cloth of Gold verwijst hij naar vredesbesprekingen in 1520 tussen de Franse en Engelse koning – een jaar later brak toch oorlog uit. Een bommenwerper van lood biedt, verzwaard met boeken en bloemen, ook hoop op wedergeboorte.
Hoop spreekt ook uit Kiefers indrukwekkende installatie die de hele omloop rond de historische trap van het Stedelijk beslaat (zie beeld hierboven) Het werk symboliseert met uniformen, gedroogde rozenblaadjes en goud, de cyclus van leven en dood. De titel verwijst naar het anti-oorlogslied Sag mir wo die Blumen sind: zeg me waar de bloemen zijn, waar de meisjes zijn, de mannen zijn, de soldaten en de graven zijn, en: Wann wird man je verstehen – wanneer zullen we het ooit begrijpen? De állermooiste versie van dit lied vind je hier.
Etty Hillesum
Uitkijkend op het Museumplein, epicentrum van de Duitse bezetting, schreef Etty Hillesum (zie beeld hieronder) vanachter haar bureau in de Gabriël Metsustraat haar beroemde dagboeken over goed en kwaad, lijden en liefhebben.
Biograaf Judith Koelemeijer gaat in gesprek met schrijvers die juist nu inspiratie vinden in het denken van Etty Hillesum. Zondag vier mei is er om 12.00 uur een gesprek met Naeeda Aurangzeb. Om 14.00 uur is er een gesprek met Bregje Hofstede. De locatie is het hoofdkantoor van het Van Gogh Museum aan de Gabriël Metsustraat 8.
Voor meer informatie en registreren klik hier.
Veiligheid en geborgenheid
La berceuse (De wiegster) was voor Vincent Van Gogh een belangrijk werk: het zou het centrale deel van een triptiek worden, met schilderijen met zonnebloemen aan weerszijden. Hij schilderde Augustine Roulin, een wiegster; met het touwtje wiegt ze een kinderbedje. Het tafereel straalt veiligheid en geborgenheid uit.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog hield het Stedelijk vele collecties van musea en particulieren veilig in een bunker in de duinen bij Castricum, zo ook dit werk. Uit dankbaarheid schonk de familie Van Gogh dit schilderij in 1945 aan het Stedelijk, ten tijde van de Van Gogh-tentoonstelling die het museum dat jaar hield. Nu is het voor het eerst te zien in het Van Gogh Museum, in de tentoonstelling van Anselm Kiefer. Meer tenstoonstellingen die zeer de moeite waard zijn, vind je hier.
Praktisch
Op zondag vier en maandag vijf mei bieden het Stedelijk en het Van Gogh Museum dus extra programmering. Familierondleiding Vrijheid Stedelijk Museum Amsterdam, vier en vijf mei, 11.30-12.30 uur. Tickets en info vind je hier.
Over het Van Gogh Museum
Het Van Gogh Museum in Amsterdam beheert met ruim tweehonderd schilderijen, bijna vijfhonderd tekeningen en bijna alle brieven de grootste verzameling werken van Vincent van Gogh ter wereld. Het museum trekt bezoekers vanuit de hele wereld en bereikt via de website, Facebook, Twitter, Instagram, YouTube en LinkedIn nog eens miljoenen mensen met het werk en leven van Vincent van Gogh.
