Op 21 juli 1969 om 02.56 GMT stapte Neil Armstrong uit de Eagle en was hij de eerste man op een ander hemellichaam. Later volgde Edwin ‘Buzz’ Aldrin, 21 Uur, 26 minuten en 21 seconden verbleven ze op het oppervlak van de Maan tijdens hun Apollo 11-vlucht.
Aldrin droeg zijn Omega Speedmaster en daarmee werd het Zwitserse horloge het eerste horloge op de Maan. De bijnaam ‘Moonwatch’ is tot op de dag van vandaag onlosmakelijk met het Zwitserse horloge verbonden. Neil Armstrongs Omega bleef hoog boven het hemellichaam in de commandomodule, want er waren daar problemen met de klok.
In Roland Emmerich’s Moonfall draagt astronaut Brian Harper (Patrick Wilson) wederom de Omega Speedmaster. Net even iets anders dan Apollo 13, want Moonfall gaat over een missie om de mensheid te redden van een op hol geslagen maan. Tja, wat verwacht je van de man die je ook Independence Day, Godzilla en 2012 gaf? Je ziet ‘m trouwens vanaf 24 maart in de bioscoop.
Het enige dat waarschijnlijk ergens op slaat in deze film is Wilson’s Speedmaster, het officiële horloge voor astronauten en ruimtetoeristen. Dat de Speedmaster het aardse ontsteeg, was eigenlijk per ongeluk. Het horloge was ontworpen als een sportchronograaf voor tijdwaarneming, maar één van de eerste astronauten – Walter ‘Wally’ Schirra – koos in 1962 zelf voor de Omega. Hij droeg het tijdens zijn Mercury MA-8 vlucht. Later zou hij vliegen op de Gemini 6A- en de Apollo 7-missies.
Memo
Twee jaar na Wally’s eerste vlucht begon NASA een zoektocht. NASA wilde namelijk een betrouwbaar horloge voor elke astronaut. NASA-ingenieur James Ragan was verantwoordelijk voor het verzamelen van de Gemini- en Apollo-uitrusting, waaronder dus een horloge met een chronograaf.
Ragan stuurde een memo uit naar 10 verschillende merken en slechts vier reageerden. Rolex, Hamilton, Longines-Wittnauer en Omega. “Iedereen droeg toen een polshorloge,” vertelt James Ragan. “Maar de astronauten wilden een chronograaf dragen, zodat ze zelf hun timing konden bepalen. Het horloge vormde een cruciale back-up. Als de astronauten het contact met de aarde verloren of de digitale timers op het maanoppervlak uitvielen, konden ze alleen nog op het horloge om hun pols vertrouwen. Die moest er dus voor ze zijn als er zich een probleem zou voordoen.’
De Speedmaster werd naar NASA gestuurd en overleefde het testproces. Het proces bestond uit 11 extreem zware tests. Onder meer schoktesten waarbij het horloge zes schokken kreeg van 40G, gedurende 11 milliseconden in zes richtingen. Een temperatuurtest, 48 uur op 71 graden Celsius, waarna 30 minuten op 93 graden Celsius en daarna vier uur op -18 graden Celsius.
Verder nog tests met druk, vibratie, decompressie en acceleratie. Niet alle testhorloges doorstonden dit foutloos. Bij de één liet het kristalglas los en de ander stopte simpelweg met lopen. Alleen de Speedmaster doorstond alle tests.
Gemini
Ragan: “Zelfs ik stond versteld dat er horloges waren die de tests doorstonden. De testomgevingen waren ontworpen voor hardware die je op voertuigen zet. Het was moeilijk. Het waren de meest extreme beproevingen waaraan je apparatuur kunt onderwerpen.”
Het lukte en wat volgde was een gravure op de achterzijde van het horloge dat je nu nog steeds ziet als je het horloge koopt. Flight Qualified by NASA for all Manned Space Missions. Nu vind je er ook nog een tweede zin, maar die moest nog wachten tot 1969: The First Watch Worn on the Moon.
De Speedmaster, met voor het eerst baton-wijzers, werd officieel goedgekeurd op 1 maart 1965. NASA kocht tussen de 15 en 20 Speedmasters en de gecertificeerde Omega ging voor het eerst officieel de lucht in op 23 maart 1965 met Virgil Grissom en John Young tijdens de Gemini III.
Flight Qualified
Waarna niet veel later een eerste ruimtewandeling volgde met temperaturen die van -100 konden oplopen tot +100 graden Celsius in het volle zonlicht. Omega had voor de zekerheid speciale prototypes ontwikkeld met rode geanodiseerde aluminium kasten als bescherming tegen de extreme omstandigheden en de temperatuurschommelingen. Ook zouden de wijzerplaten een coating krijgen met zinkoxide om ze te beschermen tegen de straling van de zon.
Uiteindelijk bleek niets van dit alles nodig, want de Speedmaster doorstond de wandeling prima en was klaar voor de Apollo-missies en de Apollo 11 in het bijzonder met Neil Armstrong, Buzz Aldrin en Michael Collins.
Ruim 50 jaar na de Apollo-landing is de Speedmaster nog steeds flight qualified. Officieel geen standaard-onderdeel meer voor alle astronauten, maar het horloge heeft naast de maan-primeur nóg iets om trots op te zijn. Het is het enige stuk uitrusting dat is gebruikt bij Mercury, Gemini, Apollo, Skylab, Soyuz, Salyut, Space Shuttle, MIR én ISS-missies.
