In aanloop naar het Europees Kampioenschap van 2020 (dat uiteindelijk in 2021 zou worden gespeeld – Oranje vloog er al snel uit tegen Tsjechië) hielden het Algemeen Dagblad en de KNVB een verkiezing: wat was het mooiste Oranje-shirt aller tijden?
Alle wedstrijdshirts waarin Nederland ooit speelde werden digitaal vastgelegd en geëtaleerd, een unieke collectie van 114 digitaal tentoongestelde shirts. Er werd meer dan veertigduizend keer gestemd en als winnaar kwam het Oranjeshirt uit 1988 uit de bus. Dat was het oranje ‘schubbenshirt’ dat Ruud Gullit nog altijd het lelijkste shirt vindt dat hij ooit heeft gedragen.
“We lijken net goudvissen,” grapte John van ’t Schip tijdens het toernooi over het shirt dat het zogenaamde Ipswich-design had. Adidas had ze ook voor andere landen ontwerpen, zij het in andere kleuren (rood voor de Sovjet-Unie, groen voor de Duitsers).
Er is natuurlijk maar één reden waarom dit shirt destijds werd verkozen tot allermooiste: het is het shirt waarin het Nederlands Elftal Europees Kampioen werd – de enige hoofdprijs die Oranje ooit wist te winnen. Als er op basis van esthetiek zou worden gekozen, zou het schubbenshirt waarschijnlijk niet eens in de buurt van de top 10 zijn gekomen.
Daarom maken wij een andere keus. Die is óók gebaseerd op prestatie, want daterend uit 1974. In dat jaar werden we weliswaar niet wereldkampioen, maar wel bijna! En dat Nederlands Elftal wordt nog altijd beschouwd als het beste aller tijden.
Op 3 juli 1974 nam Oranje het op tegen het grote Brazilië, dat op het vorige WK de titel had gegrepen door met 4-1 te winnen van Italië (Pelé scoorde daar het eerste doelpunt).
Ook zo lekker; kijk bij de samenvatting van de wedstrijd in 1974 tegen Brazilië hoe Cruijff de vrije trappen met buitenkant voet neemt.
In het Westfalen Stadion van Dortmund was het Nederlands Elftal de betere partij, niet alleen voetballend maar ook schoffelend. Het wordt beschouwd als een van de hardste wedstrijden ooit op een WK. De Brazilianen waren niet gewend om te verliezen, maar ze waren ook niet gewend om lik op stuk te krijgen. Van die vlijmscherpe tackles zijn op YouTube nog fraaie beelden te vinden.
Het betrof een avondwedstrijd; de aftrap was om 19:30. Dat gaf de wedstrijd niet per se een sinister karakter, eerder het gevoel dat je naar een avondvoorstelling in de open lucht aan het kijken was – iets Shakespeariaans bijna.
De wedstrijd speelde zich af in de tweede groepsfase, maar het wordt alom beschouwd als de officieuze halve finale van dat Wereldkampioenschap. Nederland won dankzij doelpunten van Johan Neeskens en Johan Cruijff – vooral het ‘hangende’ doelpunt van Cruijff is majestueus.
Hoe het voetbalshirt werd gestolen (door influencers op TikTok).
Het Nederlands elftal droeg een witte broek en een wit shirt, wat onze zomeravondvoetballers er nog gebronsde uit deden zien. De drie oranje strepen (Cruyff had er twee) belijnde subtiel het wit van de broek en het shirt. Cruciaal detail: de Nederlandse voetballers speelden met lange mouwen, in tegenstelling tot de Brazilianen, die hadden opvallend genoeg geopteerd voor korte mouwtjes. Maar de lange mouwen vervolmaakten het silhouet van de Oranje-spelers, vooral van diegenen (Neeskens, Rep, Krol) die het shirt óver de broek droegen.
Wanneer een shirt helemaal oranje is, kan dat nogal véél zijn. Als ook nog de broek oranje is, zoals in de EK-finale van 1988, is het meteen heel erg veel. In 1974 waren alleen de sokken oranje, en eigenlijk hadden we die ook liever in het wit gezien met drie horizontale strepen in het oranje.
Het Nederlands elftal heeft deze eeuw nog weleens in een wit shirt gespeeld, maar dan werd er altijd naar de kleuren rood en blauw gegrepen om het te belijnen, nooit naar oranje. De vlag van Nederland werd leidend in de kleurkeuze, niet de achternaam van het Koninklijk Huis.
Dat leverde op zich mooie shirts op, maar er gaat op een zomerse avond niets boven een wit shirt met oranje details. Op vrijdag 21 juni staat de wedstrijd tegen Frankrijk gepland, de grote favoriet. Die wedstrijd begint om 21:00 uur, en Frankrijk zal in het blauw spelen, net als Brazilië in 1974, toen ook de grote favoriet. Die wedstrijd vraagt om een wit shirt met oranje strepen, een garantie voor succes.