Er bestaan al veel onderzoeken die een correlatie tussen technologie en eenzaamheid aantonen. In de VS besloot de gerenommeerde universiteit Harvard daar nog een onderzoek aan toe te voegen, en dat leverde toch weer interessante resultaten op.
Harvard vroeg vijfhonderd studenten om drie keer per dag een vragenlijst in te vullen over hun sociale interacties. Hieruit bleek dat meer dan de helft van die studenten het uur vóór het invullen van de vragenlijst geen contact had met een ander persoon, niet online en in ook niet fysiek.
Een tweede Harvard-onderzoek van langer geleden liet al zien dat jongvolwassenen tijdens de coronaperiode veel meer tijd achter hun scherm doorbrachten. Social media werd niet alleen een manier om tijd te doden, maar bracht ook problemen met zich mee: meer gebruik ging vaak samen met meer mentale gezondheidsklachten.
Opvallend is hoe weinig er echt werd gecommuniceerd. De meeste mensen gebruikten alleen tekstberichten, terwijl slechts twee procent elkaar via videobellen sprak. Hierin gaven veel deelnemers van dit onderzoek aan dat het lange wachten op een antwoord van een vriend eenzaamheidsgevoelens opwekte. Het laat zien hoe een generatie zich in een wereld vol verbinding toch verloren kan voelen.
Wat wetenschappers met elkaar eens zijn, is dat er, ondanks het gebrek aan hard bewijs, een duidelijke relatie is tussen eenzaamheid en technologie. Technologie is overal, en vanzelfsprekend gebruiken ook eenzame mensen het volop. Maar daar kun je van zeggen: dat gebruik is vaak ongezond.
tekstberichten offeren communicatieve subtiliteit op aan digitale kilte
Het probleem valt te herleiden tot drie pijlers, elk met een eigen tragiek. Eerst is er de mens, die zichzelf eindeloos spiegelt aan anderen op social media. Dan is er het sturen van tekstberichten, dat communicatieve subtiliteit opoffert aan digitale kilte (emoties achter berichten zijn lastig in te schatten). En tot slot het binge-watchen, dat zich ontpopt tot de ultieme vlucht uit de realiteit.
Oplossingen
Waar problemen zijn, zijn ook oplossingen. Wat kun je doen om bovenstaande te verbeteren? Om technologie niet te laten leiden tot – gevoelens van – eenzaamheid?
Social media heeft ons een podium gegeven waarop het leven van anderen continu wordt tentoongesteld. Het resultaat: een eindeloze stroom van vergelijkingen die vaak meer kwaad dan goed doen.
Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram, heeft hierop ingespeeld door gebruikers de optie te geven likes en shares te verbergen. Dit kan helpen om de focus te verleggen naar inhoud in plaats van populariteit. Als je merkt dat je jezelf steeds met anderen vergelijkt, overweeg dan deze functie in te schakelen. Het kan rust brengen in een wereld die steeds om aandacht lijkt te schreeuwen.
Videobellen
Tekstberichten, zelfs met emoji’s, missen vaak de nuance die een echte stem kan brengen. Een spraakmemo biedt al meer context, maar niets vervangt de dynamiek van een persoonlijk gesprek. Probeer daarom vaker direct contact te zoeken. Bel in plaats van te typen, vooral wanneer een boodschap belangrijk is of emoties meespelen.
En vergeet je naasten niet. Een videogesprek met familie of vrienden zorgt niet alleen voor verbinding, maar geeft ook de diepgang die tekst niet kan bieden.
Binge-watching
Streamingdiensten en social media-platforms zijn ontworpen om je aandacht zo lang mogelijk vast te houden. De eindeloze feeds en automatische afspeelfuncties maken het verleidelijk om door te blijven kijken of scrollen.
Op korte termijn voelt dat comfortabel, maar langdurig gebruik kan leiden tot gevoelens van onrust en somberheid. Stel daarom grenzen aan je schermtijd. Gebruik tijdslimieten of plan bewuste pauzes om te voorkomen dat je ongemerkt uren verspilt. Het gaat erom regie te houden, zodat je technologie gebruikt in plaats van andersom.