Wat zien ik!?

Bij de start van het nieuwe jaar: posters van spraakmakende films die de Nederlandse cinema in de afgelopen halve eeuw een gezicht gaven.

turks fruit monique van de ven rutger hauer

De Nederlandse cinema veroverde in totaal slechts drie Oscars, maar deed dat wel in een opvallend kort tijdsbestek. In een periode van elf jaar ontvingen drie Nederlandse producties een Oscar voor Beste Buitenlandse Film: De Aanslag in 1986, Antonia in 1995 en Karakter van Mike van Diem twee jaar later.

Toch worden de jaren zeventig als de hoogtijdagen van de Nederlandse film beschouwd, met name de eerste helft van dat decennium. Dat heeft te maken met de bezoekersaantallen, en die hebben weer te maken met de pikante inhoud van het gebodene.

De best bezochte Nederlandse film aller tijden is Turks Fruit, de verfilming van Jan Wolkers’ roman waarin Rutger Hauer schitterde naast een piepjonge Monique van de Ven. In 1973 gingen bijna 3,5 miljoen bezoekers naar de bioscoop om Turks Fruit te zien, waarin expliciete seksscènes de liberale tijdsgeest reflecteerden.

In de Top 5 van Best Bezochte films Aller Tijden staan verder nog Wat Zien Ik!? en Blue Movie, beiden uit 1971 en beiden met een bezoekersaantal van 2,3 miljoen. Zoals de titel al suggereert was Blue Movie een seksfilm, naar verluidt Nederlands’ eerste. Wat Zien Ik!? van Paul Verhoeven beschreef het leven op de Amsterdamse Wallen van de prostituees Nel en Blonde Greet.

Wat Zien Ik!? en Keetje Tippel (1975) waren vingeroefeningen voor regisseur Paul Verhoeven. In Hollywood zou hij later ook de seksuele knipoog niet zou schuwen. (Keetje Tippel uit 1975 is de op acht na best bezochte film aller tijden.)

De geschiedenis van de Nederlandse cinema is er een van pieken en dalen. In sommige decennia waren er wat meer van die pieken, bijvoorbeeld in de jaren tachtig. Daarvan vormen enkele posters op bijgaande pagina’s het bewijs. De jaren negentig worden gezien als het schraalste decennium, maar op die dorre steppe groeiden gek genoeg wel twee Oscarwinnende uitschieters, Antonia en Karakter.

Waren het in de jaren zeventig de expliciete beelden die mensen naar de bioscoop trokken, in deze eeuw zijn het kinderfilms en romantische komedies waar voor wordt uitgelopen. De twee delen van Gooische vrouwen, geregisseerd door Will Koopman in 2011 en 2014, waren een ongekend succes met zo’n twee miljoen bezoekers per film.

De Nederlandse filmfavoriet van ModMod trok 1,1 miljoen bezoekers: Spetters. Daarmee haalt hij niet de top 5 van best bezochte Nederlandse films, maar wel deze pagina op ModMod.