Protest wordt het best geserveerd met goede symboliek. Denk aan het wereldberoemde vredesteken, de cirkel rondom een omgekeerde y.
Dat teken werd in 1958 door de Brit Gerald Holtom ontworpen voor een lokale vredesmars (van Londen naar Aldermaston), maar groeide uit tot hét universele symbool tegen oorlog. Her en der duikt het nog altijd op, op muren of in de vorm van een speldje op een – gek genoeg vaak legergroene – jas.
Protestsymboliek vind je ook terug in kleding. Een enkele keer krijgt een protestbeweging zelfs de naam van een kledingstuk, zoals bij de sansculotten, het klootjesvolk dat tijdens de Franse revolutie in opstand kwam (sans culotte betekent zonder broek; de opstandelingen konden zich de dure kniebroeken van de adel niet veroorloven).
In die Franse traditie kunnen we ook de Gele Hesjes plaatsen, de gilets jaunes. Het hesje dat je normaliter aantrekt als er een noodgeval is met je auto, werd de metafoor voor de staat waarin de demonstranten zich zeggen te bevinden.
Nu is geel niet een kleur die je vaak tegenkomt in de context van protest. Het is eerder rood (de sansculotten droegen rode mutsen), maar vaker nog zwart, zoals bij de radicaal-linkse antifascisten die het zelfs in hun naam opnamen (het Zwarte Blok).
Wit is populair onder vrouwen. Bij de State of the Union-toespraak van voormalig president Donald Trump kwamen vrouwelijke leden in het wit naar het Congres. Het was een knipoog naar de kleuren van de suffragettes die een eeuw geleden wit (zuiverheid) combineerden met paars (waardigheid) en groen (hoop).
![Arrestatie van suffragette Emmeline Pankhurst die door een politieagent wordt weggedragen van het hek van Buckingham Palace tijdens een demonstratie voor vrouwenemancipatie. Londen, Engeland, [1907-1914]](https://modmod.nl/wp-content/uploads/2023/07/nationaal-archief-Wz-MKVs6ixM-unsplash-1300x1775.jpg)
![Suffragette Sylvia Pankhurst (women's rights movement), daughter of Emmeline Pankhurst, protesting the English policy in India. Trafalgar Square, London, England, [1907-1914]. Spaarnestad Photo, SFA002006282 Sylvia Pankhurst, suffragette en dochter van Emmeline Pankhurst, protesteert op Trafalgar Square tegen de Engelse politiek in India. Engeland, 18 januari 1932.](https://modmod.nl/wp-content/uploads/2023/07/nationaal-archief-1enAsQZiU40-unsplash-1300x1744.jpg)
Grote symboliek schuilt ook in het zwartwitte masker dat de anti-kapitalisten van Anonymous sinds 2010 dragen. Dat masker refereert aan het personage Guy Fawkes uit de verfilmde strip V for Vendetta. Het beeldrecht van dit masker ligt overigens bij Time Warner. De anti-kapitalisten van Anynomous spekken dus met elke aankoop van zo’n Guy Fawkes-masker de bankrekening van het Amerikaanse entertainmentconglomeraat.
Waarschijnlijk is de baret het kledingstuk dat het meest geassocieerd wordt met protest. Dit Franse nationale hoofddeksel werd in de jaren zestig gedragen door Che Guevara, de Boliviaanse vrijheidsstrijder die de posterboy werd van de counterculture.
Die zwarte baret werd eind jaren zestig ook geadopteerd door de Black Panther-beweging in de Verenigde Staten. Daarmee associeerden ze zich tegelijkertijd met het militaristische karakter van de baret, als om te benadrukken dat ook zij een oorlog aan het uitvechten waren – voluit luidt de naam ook Black Panther Party for Self-Defense.
De Black Panthers combineerden de zwarte baret met zwarte leren jacks, zwarte zonnebrillen, zwarte handschoen en volumineuze afro’s om de baret in te parkeren. Zwart was hier de eh, rode draad.
Het uniform van de Black Panthers kwam opnieuw tot leven bij Black Lives Matter-demonstraties van enige jaren terug. Bij de veelbesproken BLM-demonstratie op de Dam in Amsterdam (oogluikend toegestaan door een bezoekende burgemeester Halsema) was er een enkele verdwaalde baret.
Beyoncé had daar bij haar optredens tijdens de Super Bowl-finale in 2016 al een voorschot op genomen. Het was de vijftigste verjaardag van de Black Panthers en haar danseressen verschenen in een even gestyleerde als sexy variant van dat uniform.
