De term ‘kerst’ is afgeleid van het Oudengelse woord Cristesmæsse. Cristesmæsse betekent ‘mis van Christus’, de viering van de geboorte van Jezus Christus die we wereldwijd vieren op 25 december.
De term Cristesmæsse heeft zich in de loop van de tijd ontwikkeld en aangepast in verschillende talen. Maar het kernidee blijft de viering van de geboorte van Christus tijdens de kerstperiode.
Maar is de term kerstmis dan niet een pleonasme?
‘Kerstmis’ is een samentrekking van de woorden ‘kerst’ en ‘mis’. ‘Kerst’ verwijst naar de viering van de geboorte van Jezus Christus, terwijl ‘mis’ verwijst naar de dienst, de liturgische viering in de christelijke traditie.
Letterlijk vertaald, betekent ‘Kerstmis’ de mis ter ere van de geboorte van Christus. Het is de tijd van het jaar waarin mensen over de hele wereld samenkomen om deze speciale gebeurtenis te vieren.
Wanneer werd dan voor het eerst Kerstmis gevierd?
Voor de vroegste viering van Kerstmis moeten we terug naar de vierde eeuw na Christus. De keuze voor 25 december als de datum voor de viering van de geboorte van Jezus is niet toevallig; het werd gekozen om samen te vallen met de heidense vieringen rond de winterzonnewende.
Deze datum werd in de vierde eeuw officieel vastgesteld door keizer Constantijn de Grote. Vóór deze officiële vaststelling waren er echter al meerdere christelijke gemeenschappen die de geboorte van Jezus vierden, maar er was geen uniforme datum voor deze vieringen. De vroegste vieringen waren meer gericht op de aanbidding dan op het uitbundige feest dat we tegenwoordig vaak associëren met Kerstmis.
En de kerstboom?
Het gebruik van de kerstboom zoals we dat vandaag kennen, heeft zijn oorsprong in het Duitsland van de zestiende eeuw. Volgens de overlevering haalde de Duitse theoloog en reformator Maarten Luther in 1510 een sparrenboom in huis en versierde deze met kaarsen. De fonkelende lichtjes symboliseerden voor hem de sterren aan de hemel tijdens de kerstnacht.
Deze traditie verspreidde zich vervolgens naar andere delen van Europa en evolueerde door de eeuwen heen. In de negentiende eeuw werd de kerstboom populairder in Engelssprekende landen, dankzij de invloed van koningin Victoria en prins Albert, die een versierde kerstboom hadden in hun paleis.
Tegenwoordig is de kerstboom een veelvoorkomend symbool van Kerstmis en wordt hij wereldwijd versierd met lichtjes, ornamenten en vaak bekroond met een piek (in andere landen meestal een ster).
