Het Nederlands Openluchtmuseum heeft een straat met zes doorzonwoningen geopend. Het doel ervan is de ontwikkeling in (doorzon)wonen in Nederland te laten zien van de jaren 60 tot nu. Drie woningen zijn deels ingericht en in elke woning is een fototentoonstelling te zien die telkens een anders aspect belicht van het typisch Nederlandse fenomeen doorzonwoning.
De exposities maken duidelijk dat doorzonwoningen weliswaar op elkaar lijken, maar de bewoners en de manier waarop een woning is ingericht, beslist niet.
De zes woningen op het terrein van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem zijn geen historische bouwwerken. Ze werden met nieuwe materialen nagebouwd aan de hand van bouwtekeningen van PéGé-doorzonwoningen uit 1971.
Dementie
Bijzonder: In dit project is een nadrukkelijke link met dementie. Zo heeft het Huis van Herinnering op nummer 2 een speciaal reminiscentieprogramma voor ouderen met dementie en hun begeleiders. Reminiscentie is een vorm van hulpverlening waarbij het ophalen van herinneringen centraal staat. Het interieur is geheel ingericht in de stijl van 1965. Het huis is vormt zo een plek vol herkenbare voorwerpen, geuren, kleuren en geluiden voor deze (veelal) ouderen.
De woning op nummer 4 wordt gebruikt voor techniek en faciliteiten voor het Huis van Herinnering: een lift, invalidetoilet, opslag en pauzeplek voor medewerkers. Deze woning is niet toegankelijk.
Deze woning op nummer 6 is geheel ingericht in de stijl van 1975. Hij is voor iedereen te bezoeken en bezoekers vinden in de presentatie Leven Met Dementie situaties uit het leven van verschillende personen met Alzheimer. In kasten, objecten en meubels zijn verhalen te ontdekken die leiden tot reflectie en meer begrip voor mensen die door deze ziekte getroffen zijn.
Ode aan de doorzonwoning
In de woning op nummer 8 is de fototentoonstelling Ode Aan De Doorzonwoning te zien. Dertig foto’s laten de ontwikkeling van de doorzonwoning zien van de jaren 50 tot nu.
De interieurs
Op nummer 10 is de fototentoonstelling Leven In Een Doorzonwoning te zien. Sociologisch fotografe Marijn Scheeres legde dit jaar door heel Nederland, van Apeldoorn tot Amsterdam en van Purmerend tot Budel, interieurs van doorzonwoningen vast. Van twaalf gezinnen wordt het interieur getoond. Bij elke woning is in de tentoonstelling ook één object uit het interieur te zien.
Mooi aansluitend bij de tentoonstellingen in de nummers 8 en 10 is het (gelijknamige boek) Ode Aan De Doorzonwoning met daarin foto’s van Scheeres en interviews met de gezinnen van wie zij het interieur vastlegde. Het boek is een tijdreis in woord en beeld.
Overigens, hoe het ideale interieur anno nu eruitziet, lees je hier.
Irenestraten verzameld
Ook de woning op nummer 12 biedt een fotoexpositie. Op de benedenverdieping is een tentoonstelling met de naam Irenestraten te zien. Leo van den Berg fotografeerde in 2019 alle 392 straten in Nederland met de naam Prinses Irenestraat. Straten met kerken, scholen, maar vooral ook heel veel naoorlogse doorzonwoningen. De tentoonstelling is gebaseerd op van den Bergs gelijknamige boek uit 2019.
Toekomstplannen
In een later stadium zullen de huisnummers 8 tot 12 worden ingericht met interieurs uit latere decennia. Nummer 8 zal de tijd ademen van 1985, nummer 10 die van 2000 en nummer 12 die van 2025. De grote maatschappelijke ontwikkelingen in de decennia tussen 1960 en nu zijn dan in alle woningen te zien.
Het ontstaan van de doorzonwoning
Na de Tweede Wereldoorlog waren materialen en arbeid om huizen te bouwen schaars. De zoons van Piet Guelen (PéGé) pionieerden met een nieuwe manier van bouwen. De onderdelen maakten ze prefab in hun fabriek in Wijchen en monteerden deze razendsnel op bouwplaatsen door heel Nederland.
De doorzonwoning: een groot raam aan de voor- én achterkant. Met de ruime woonkamer en drie slaapkamers was de woning heel geschikt voor een gezin. Bijna 1,4 miljoen doorzonwoningen zijn er door heel Nederland gebouwd. In steden en dorpen, vooral tussen 1955 en 1975.
Over het Openluchtmuseum
In het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem staat de geschiedenis van het alledaagse leven centraal. In het museum beleven bezoekers hoe mensen door de eeuwen heen woonden, werkten en leefden. Het Openluchtmuseum bestaat uit een museumpark en de Canon van Nederland. De Canon van Nederland is een (interactieve) overzichtstentoonstelling van 50 ‘vensters’ (thema’s) over de Nederlandse geschiedenis.
De woningen zijn vrij te bezoeken na het kopen van een entreebewijs voor het Openluchtmuseum. Het Huis van Herinnering (nummer 2) is alleen te bezoeken met een voorafgaande boeking via deze link.
Beelden: Linde Berends
