Steven Soderbergh – ‘Ik ben niet bang voor A.I.’

Van indie-lieveling naar het glossy Ocean’s 11. Steven Soderbergh is niet gemakkelijk in een hokje te plaatsen.

Zijn nieuwste is de HBO Max-serie Full Circle met Claire Danes en Timothy Olyphant. “Er is iets aantrekkelijks aan kapitalisme waarbij grote fortuinen een beleefd uiterlijk hebben, maar een donkere onderbuik.”

Regisseur Steven Soderberghs (Ocean’s Eleven, The Knick) nieuwste is de uit zes afleveringen bestaande HBO Max-serie Full Circle met Claire Danes, Dennis Quaid en Timothy OlyphantEen thriller over een mislukte ontvoering die lang bewaarde geheimen onthult in verschillende lagen van de New Yorkse bevolking. Terwijl de puzzelstukken in elkaar vallen, zorgen onthullingen ervoor dat drie ogenschijnlijk losse verhalen vorm krijgen en diep in New York verstrengeld raken.

De inmiddels 60-jarige regisseur doet aan niets meer denken aan de filmmaker die in 2013 genoeg had van het regisseursschap. Amper twee jaar keerde hij trouwens alweer terug met tv-drama The Knick en sindsdien maakt hij elk jaar meerdere projecten. 

Een carrière die doorbrak met de Gouden Palm voor zijn debuut uit 1989, Sex, Lies and Videotape, precies op het moment dat Spike Lee, Jim Jarmusch en David Lynch de onafhankelijke filmindustrie succesvol maakten.

Full Circle

“Het oorspronkelijke idee kwam van een artikel dat schrijver Ed Solomon twintig jaar geleden in een New Yorkse krant las, waarin een plan werd beschreven dat sterk leek op het plan dat in de show wordt geportretteerd. Een groep in Queens sloot polissen af voor immigranten zonder dat ze het wisten, betaalden de premies en dan zouden ze verdwijnen. Ed wist ook dat ik fan was van de Akira Kurosawa-film High and Low (1963 red.), waarin sprake is van een ontvoering. Ik gaf hem de opdracht om te gaan schrijven en krap een jaar later zijn we klaar. Ik word al wat ouder, het moet snel gaan.”

Drie-eenheid

“Ik regisseer, bedien de camera en monteer de beelden. Voor velen ongebruikelijk, maar voor mij voelt het organisch, zo ben ik begonnen toen ik korte films maakte. De eerste 10 tot 12 jaar van mijn carrière was een proces om daar weer op terug te komen – zodat er weer een geheel zou ontstaan. Monteren is het onderdeel van het filmmaken waar ik het meest van geniet. Sinds Out of Sight (1998 red.) heb ik een workflow gecreëerd waardoor we heel dicht bij de draaidag konden knippen. Bij Che (2008 red.) deed digitale cinematografie zijn intrede. Ik kon toen al binnen een uur nadat de draaidag erop zat, beginnen met monteren. Dat is de droom.”

Friedkin

“Voor Full Circle dacht ik veel aan William Friedkins (overleden op 7 augustus jl. red.) werk uit de jaren zeventig. Ik dacht ook veel aan de New Yorkse films van Sidney Lumet uit diezelfde tijd. Wat de filmstijl betreft, wilde ik dat deze nauwkeurig was, maar ik wilde ook dat ‘ie bot was. In visuele termen wilde ik de textuur van zoiets als The French Connection of Sorcerer, die korrelig zijn.”

Kapitalisme

“In de serie runnen Danes en Olyphant een ogenschijnlijk net bedrijf, dat een donkere onderbuik heeft. Er is iets aantrekkelijks aan het kapitalisme waarbij deze grote fortuinen een beleefd uiterlijk hebben, maar dat er ook iets corrupts en vervuild achter zit. We zitten gewoon op een bepaalde manier in elkaar dat ons dit aantrekt. Er is dan ook iets ironisch aan het feit dat we kritiek hebben op rijkdom door gebruik te maken van de financiële middelen van multinationale mediaconglomeraten als Warner Bros. Discovery. Het is iets als wanneer bevoorrechte mensen die privilege-porno maken. Het is zeker raar. Het probleem is dat ik alleen een serie op deze schaal kan maken met de hulp van deze gigantische conglomeraten. En ze schrijven de cheque graag uit, zolang er maar veel mensen naar kijken. Het is dus onze taak om mensen daartoe te bewegen.”

Reacties

“Ik ben altijd nieuwsgierig naar wat mensen vinden. Maar ik lees niets, dus het is gemakkelijk voor mij om niet te emotioneel te worden. Het proces van het maken is waar ik mijn kick van krijg. Ik lees daarom geen recensies – maar! – toen ik op een ochtend uit de slaapkamer kwam de dag nadat The Good German (2006 red.) in première was gegaan, had mijn vrouw de recensie uit de New York Times geknipt. De bovenste helft van de openingspagina van het kunstkatern en de hele derde pagina waren uit de krant geknipt. Ik zei: ‘Nou, ik was niet van plan het te lezen, maar ik gok dat ik weet waar het is geland!’ Als mijn bedoeling zuiver was, als ik het project met een open hart maakte en mijn best deed, dan het maakt mij niet zoveel uit wat erover wordt gezegd.”

A.I.

“Er is veel bezorgdheid over kunstmatige intelligentie en de vraag of deze kunstenaars en schrijvers zal vervangen. Ik kan het gigantisch mis hebben, maar ik ben niet bang voor A.I. Het heeft geen levenservaring. Het heeft nog nooit een maaltijd bereid voor iemand van wie hij hield. Het is nooit bang geweest om ’s avonds laat naar huis te lopen. Het heeft zich nooit onzeker gevoeld. Het is gewoon een ander hulpmiddel. Als het je helpt een eerste versie van een script af te ronden, prima. Maar kan het dat ding afmaken en het op zichzelf geweldig maken? Absoluut niet.”

80’s

“Ik heb waanzinnig veel geluk gehad. Ik begon aan het einde van de 80’s, een slecht decennium van studiofilms, met iets waar mensen goed op reageerden. Omdat het publiek eindelijk het punt had bereikt waarop ze iets wilden zien waarvan ze dachten dat het door een persoon was gemaakt, in plaats van iets dat voelde alsof het door een bedrijf was gemaakt. Vervolgens maakte ik een aantal films om erachter te komen wat voor soort filmmaker ik wilde zijn, tot Out of Sight. Ik had die vier films nodig. Als ik die vier films niet had gemaakt, had ik Out of Sight niet kunnen maken zoals ik het heb gemaakt.”

Waterscheiding

“Op de middelbare school heb ik nooit een boek uitgelezen. Ik bedoel, ik kon het net volhouden door veel te lezen en me te baseren op wat ik wist, maar elk wakker moment in die periode was ik óf een film aan het maken, aan het kijken, óf aan het lezen over een film. Mijn vader liet het gewoon gebeuren. Hij was een grote steun voor mij omdat hij ook van films hield. In 1975 veranderde mijn relatie met films compleet. Ik zag Jaws in St. Petersburg, Florida, in de zomer van 1975. Ik keek al veel films, maar in die twee uur en vier minuten lang gingen ze van iets dat ik vroeger als amusement beschouwde, naar iets anders. En ik had twee vragen toen ik uit de bioscoop kwam. Eén daarvan was: ‘Wat betekent ‘geregisseerd door’ precies?’ De andere was: ‘Wie is Steven Spielberg?”

Beeld: Warner Bros. – HBO Max