Vivienne Westwood (1941 – 2022)

Bij het overlijden van de hogepriesteres van de punk; non-conformistisch tot het einde.

CHIPPING NORTON, ENGLAND - DECEMBER 01: Dame Vivienne Westwood attends a welcome dinner during BoF VOICES 2021 at Soho Farmhouse on December 01, 2021 in Oxfordshire, England. (Photo by Samir Hussein/Getty Images for BoF VOICES)

Vivienne Westwood, in 1941 geboren als Vivienne Swire, was een working class-girl die ambities had als ontwerper, maar de kunstwereld leek haar te hoog gegrepen voor een meisje van gewone komaf. 

Dus ging ze aan de slag als lerares op een basisschool. Met Derek Westwood, een fabrieksarbeider die ze een paar maanden eerder had leren kennen, trouwde ze in juli 1962. Een jaar later kregen ze een zoon, Benjamin.

Westwoods leven neemt een wending als ze in 1965 de gesjeesde kunstacademie-student Malcolm McLaren ontmoet. Ze scheidt van haar man Derek en trekt in bij McLaren (met wie ze in 1967 een zoon krijgt, Joseph).

Westwood en McLaren open op Kings Road 430 in Chelsea een winkel waar ze naast rock ’n roll-platen ook Amerikaanse kleding uit de jaren vijftig verkopen. De in roze geschilderde naam op de gevel lenen ze van een Chuck Berry-nummer: Let it Rock.

“Alles wat ik ontwerp, moet karakter hebben”

De winkel verandert regelmatig van naam: Too Fast to Live, Too Young to Die (het opschrift op de grafkist van McLaren in 2010), Sex, Seditionaries en vanaf 1979 Worlds End, de naam die nog altijd wordt gevoerd.

In het midden van de jaren zeventig ontstaat er een collectie die van de winkel, inmiddels SEX geheten, een uitvalbasis maakt voor de Londense tegenbeweging. Hier vindt de anti-establishment beweging die punk wordt genoemd haar uniform (Glen Matlock, vanaf 1975 bassist bij de Sex Pistols, is er winkelbediende – ook Chrissie Hynde van The Pretenders werkt er als verkoper).

Malcolm McLaren is degene met de provocatieve ideëen, Westwood weet dat te vertalen in kleding die op straat tot veel consternatie leidt: gescheurde T-shirts, bondage-broeken en andere sm-geïnspireerde accessoires, visnet, lakleer, ritsen, veiligheidsspelden en activistische slogans. 

Het activisme zal altijd haar brandstof blijven, zelfs nadat Westwood zelf tot het establishment gaat behoren.

De allereerste catwalkshow van Westwood en McLaren (getiteld Pirates, in 1981) leidt ook meteen hun scheiding in. Waarna Westwood zich ontwikkelt tot een ontwerper van naam en faam – in 1990 wordt ze uitgeroepen tot British designer of the Year, het jaar daarop wint ze weer. 

In 1992 wordt ze door koning Elizabeth geridderd tot OBE. Vanaf dat moment voert ze de titel Dame. De jurk die ze op die dag draagt, leidt nog wel tot enige opwinding. Als Westwood besluit om voor de fotografen een draai te maken, geeft de opwaaiende jurk zicht op een gebrek aan onderbroek.

Joseph Corré, de enige zoon van Vivienne Westwood en Malcolm McLaren, begon in 1994 samen met zijn vrouw het lingeriemerk Agent Provocateur.

De stijl van Westwood evolueert van punk naar neo-romantiek (1981-1986), waarin ze een brug slaat van de punk naar de klassieke Engelse tailoring, met veel knipogen naar zeventiende- en achttiende-eeuwse kunst.

In haar ‘heidense’ jaren (1987 – 1992) valt ze terug op Harris Tweed, en in de jaren negentig gooit ze historische referenties met ero- en romantiek in de blender. Kate Moss loopt in 1995 in mini-rok en met Magnum-ijs op de catwalk; Naomi Campbell struikelt in 1993 op gigantische plateauzolen – beroemde hoogtepunten.

Vanaf 2000 gebruikte Westwood de catwalk steeds vaker als platform voor haar activisme, met name inzake het klimaat. Tegen The Guardian zegt ze in 2014: “Climate change, not fashion, is now my priority.” Maar ook aan de vrije meningsuiting (Julian Assange, Chelsea Manning), nucleaire ontwapening en de Brexit wordt door haar gerefereerd.

In september 2015 rijdt ze bovenop een tank naar Downing Street 10 om te protesteren tegen het voornemen van de Britse regering om fracking in te zetten bij de winning van fossiele brandstof.

In 2013 verklaart Westwood dat ze haar bedrijf niet verder wil uitbreiden, om het milieu niet nog meer te belasten. “Ik ben niet blij met mijn bedrijf,” zegt ze. “Het is te groot gegroeid.”

“De enige reden dat ik in de mode zit, is om het woord ‘conformiteit’ uit te roeien”, zegt Westwood in haar biografie uit 2014.

In 1989 ontmoet ze de vijfentwintig jaar jongere Andreas Kronthaler, met wie ze trouwt en een zakelijk duo vormt. De in Oostenrijk geboren Kronthaler heeft als creatief directeur van het Westwood-imperium de dagelijkse leiding in handen. Verwacht wordt dat hij het merk in de geest van zijn echtgenote zal voortzetten.