Er is een overeenkomst tussen de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de voormalige Amerikaanse president Donald Trump. Beiden gebruikten hun tv-roem om door te stoten naar het hoogste politieke ambt. In de sitcom die hem beroemd maakte, speelde Zelensky zelfs ooit een president. Trump speelde een gewiekste zakenman in The Apprentice.
Daar houdt de vergelijking verder wel op. Donald Trump toonde zich in zijn vierjarige ambtstermijn een narcistische ijdeltuit met lange tenen en een verantwoordelijkheidsgevoel dat niet verder reikte dan zijn persoonlijke belang.
Zelensky is inmiddels uitgegroeid tot een symbool van Oekraïense onverzettelijkheid. Een man die toegeeft dat hij angst kent, maar tegelijkertijd zegt niet bang te zijn voor de Russische Beer (ondanks aanwijzingen voor aanslagen op zijn leven).
Zelensky is inmiddels uitgegroeid tot een symbool van Oekraïense onverzettelijkheid
In een berucht telefoongesprek met de op dat moment juist aangetreden Zelensky koppelde Trump de beloofde Amerikaanse militaire hulp voor Oekraïne aan een eis: Zelensky moest hem wel voorzien van belastend materiaal over Hunter Biden, de zoon van concurrent Joe Biden.
Hoe ironisch is het dat Donald Trump de inval van Oekraïne door Rusland recenseert als het werk van een genie. Trump doelde met genius op de Russische president Vladimir Poetin. Het Russische leger noemde hij “the strongest peace force I’ve ever seen”. Daarmee leverde de oranje oproerkraaier eens te meer het bewijs dat hij, zoals Maureen Dowd in The New York Times schreef, ‘Putins poodle’ is.
In de allegorie van de oorlog in Oekraïne is Volodymyr Zelensky de cowboy met de witte hoed. Vladimir Poetin is de kwaaierik met de zwarte hoed. De rolverdeling tussen goed en kwaad werd zelden zo helder verpersoonlijkt als bij dit conflict.
Zelensky’s tactiek is die van de aanval. “I need ammunition, not a ride,” zou hij naar verluidt hebben gezegd tegen Amerikaanse regeringsvertegenwoordigers die aanboden hem te evacueren uit de Oekraïense hoofdstad Kiev. Inmiddels zijn er T-shirts in de handel met deze zin op de borst.
Het olijfgroene T-shirt dat Zelensky zelf draagt is een eigen leven gaan leiden. Soms draagt hij er een geribbelde legertrui overheen. Zowel dat T-shirt als die trui stut zijn imago, en het versterkt het contrast met de norse Poetin in zijn blauwe pak met donkere stropdas. De Dictator en de Vrijheidsstrijder.
Dat is de communicerende kracht van kleding. Er is een reden waarom het iconische beeld van Ernesto ‘Che’ Guevara nog altijd aanspreekt. Die baret, de lange haren, de opstandige blik en het militaire jasje. Hier is een Don Quichot die het opnam tegen het grootkapitaal. Het beroemde portret van Che Guevara (door fotograaf Alberto Diaz Korda) staat nu, meer dan een halve eeuw na Guevara’s dood, nog altijd symbool voor de onverzettelijke underdog.
In Amerikaanse media las ik een beschrijving van Zelensky als ‘Churchill in a T-shirt’. De Engelse premier Winston Churchill wist in de Tweede Wereldoorlog de Verenigde Staten aan zijn kant te krijgen door niet aflatend te lobbyen bij president Roosevelt.
Op dezelfde manier zet Zelensky zijn media-offensief in. Je ziet dat hij van origine een performer is. Je herkent het in zijn speeches, maar ook in zijn vindingrijkheid en zijn handigheid met woorden (“I need ammunition, not a ride”).
Iedereen die weleens op het toneel staat, kent het belang van het juiste kostuum. En soms is het voldoende als zo’n kostuum niet meer is dan een olijfgroen T-shirt.
