De jaren zeventig hebben ons veel vrolijks gebracht, maar helaas ook meer kapot gemaakt dan ons lief is. In de haast om alles wat burgerlijk is overboord te gooien, werd het kind met het badwater weggegooid.
Een goed voorbeeld is het aperitief, de alcoholische versnapering die een inleiding vormt op het diner. Dankzij het burgerlijke imago, verdween het aperitief van de radar. Dat alcoholische verzetje rond de klok van zes à zeven, dat was iets voor eenzame huisvrouwen of de Britse aristocratie.
Toch wil ik een lans breken voor het aperitief. Nog even los van het feit dat een borreltje rond half zeven ’s avonds opperbest smaakt, blijkt uit onderzoek dat zo’n aperitief de smaakpapillen stimuleert, alsmede de spijsvertering. De bodem wordt als het ware geprepareerd voor de warme prak die in aantocht is.
Maar het belangrijkste effect blijft de pittige push die een borreltje je op dat tijdstip geeft. In de podcast Yous en Yay van de VPRO vertelt Herman Koch dat hij zo’n push altijd krijgt van twee biertjes. Dat kan ook, maar ik wilde toch een stijlvollere kaart inzetten. Wat te denken van cava, de mousserende wijn die ten onrechte als een poor man’s champagne wordt gezien.
Of neem de spritz, de Italiaanse aperitiefklassieker die met de Italiaanse ‘champagne’ prosecco wordt bereid. De naam stamt weliswaar uit het Duits (spritzen is Duits voor spuiten, naar het ingrediënt spuitwater), maar verder is het een volledig Italiaanse aangelegenheid. Je bouwt een spritz met prosecco, Aperol of Campari en een scheutje spuitwater of bruiswater.
In Italië is het aperitief onverminderd populair; niet alleen de spritz, ook andere Campari-cocktails als de Negroni, Americano of Rosita. Daar kennen ze ook het aperitivo rinforzato, waarbij het aperitief ‘versterkt’ wordt (rinforzato) met kleine hapjes. Dat is eigenlijk een beetje valsspelen. In Engeland en Amerika, andere landen waar het aperitief weer opnieuw populair is, denken ze daar hetzelfde over. De alcohol moet solo genuttigd worden, voor het meest pure effect.
Mijn eigen aperitief bestaat uit een borrelglaasje korenwijn, wat in feite jenever is met een hoog percentage moutwijn. Wel een aanrader. En: Nederlands product!
Korenwijn / corenwijn / Koornwijn
Korenwijn heeft een zachte smaak, vergelijkbaar met een malt whisky. Het Amsterdamse Bols heeft een prima korenwijn in mooie ouderwetse kruiken van aardewerk (Bols spelt het overigens als ‘corenwijn‘). Bols heeft voor de fijnproever zelfs een tien jaar gerijpte corenwijn. Bij Rutte & Zn (sinds 1872) vind je ook de aardewerken flessen, al voert de Dordtse distilleerderij weer een andere term: Koornwyn. Uit Baarle-Nassau komt een andere favoriet: Zuidam. Bij de vatgelagerde korenwijn van dit familiebedrijf is het alsof er een engeltje over je tong piest.
Voor de totaalervaring kun je een pils bij je korenwijn nuttigen. Dan heb je een ouderwetse kopstoot, ook wel paard-en-wagen of motor-met-zijspan genoemd. Een consumptie met zoveel verschillende namen, dat moet wel goed zijn voor de mens.
Duikbootje
Met duikbootje wordt de variant op de kopstoot bedoeld waarbij het gevulde jeneverglas op z’n kop in een bierglas wordt ondergedompeld. De kunst is om daarbij eerst het bier te drinken, waarna de jenever vanzelf je mond binnenstroomt.
Bij de lunch
Je kunt natuurlijk nóg eerder beginnen met drinken dan in de vooravond, zoals Winston Churchill pleegde te doen. Churchill was niet alleen de grootste staatsman van de vorige eeuw, waarschijnlijk was hij ook de grootste innemer. Volgens een van zijn vele biografen had Churchill een bottomless capacity. In zijn laatste biografie lezen we dat hij de lunch aftrapte met enkele glazen sherry (Harvey’s Bristol Cream) en afrondde met een portje bij de kaas en Cointreau bij de koffie als digestief. Cheers.
