De Amerikaanse filmmaker David Lynch is op 78-jarige leeftijd overleden. Dat maakte zijn familie gisteravond bekend op Facebook. Tot zijn bekendste werken behoren de serie Twin Peaks, de thriller Blue Velvet en de sciencefiction cultklassieker Dune.
Lynch was als regisseur, scenarioschrijver, producent en acteur betrokken bij talloze films. In 2020 kreeg hij voor zijn oeuvre nog een ere-Oscar. Afgelopen zomer werd het duidelijk dat Lynch niet snel zou terugkeren naar het maken van een nieuw tv- of filmproject, toen hij bekendmaakte dat hij de diagnose had gekregen van een ongeneeslijke longziekte. Zijn familie schreef: “Er is een groot gat in de wereld nu hij er niet meer is. Maar, zoals hij zou zeggen: ‘Houd je oog op de donut en niet op het gat. Het is een prachtige dag met gouden zonneschijn en blauwe luchten zo ver als je kunt zien’.”
Lynch werkte ook als ontwerper, beeldhouwer en muzikant. De filmmaker kreeg veel aandacht voor zijn werk, vooral op het gebied van schilderkunst en lithografie. Een tentoonstelling van zijn werk was er in 2007 in de Fondation Cartier in Parijs met The Air Is On Fire. In 2018 volgde in het Bonnefantenmuseum Maastricht het reusachtige David Lynch: Someone is in my House, de grootste overzichtstentoonstelling van zijn werk als beeldend kunstenaar tot nu toe. Nadat hij gedurende zijn carrière aan veel muziekalbums en soundtracks had meegewerkt, bracht hij op 65-jarige leeftijd zijn eerste soloalbum uit: Crazy Clown Time. Op 10 augustus bracht hij nog met Chrystabell het album Cellophane Memories uit. Zijn laatste grote project was Twin Peaks: The Return, dat werd uitgezonden in 2017, een voortzetting van de legendarische tv-serie die begin jaren 90 twee seizoenen liep.
Oxford Dictionary
David Lynch zei ooit dat hij werd geïnspireerd om filmmaker te worden toen hij, terwijl hij aan het schilderen was, ‘onverklaarbaar een windvlaag hoorde en het kunstwerk op het doek zag bewegen’.
Wat volgde was een unieke flair voor het bizarre gedurende bijna 40 jaar. Op zowel het kleine scherm als het witte doek. Zijn invloed werd extra kracht bijgezet toen hij als bijvoeglijk naamwoord werd toegevoegd aan de Oxford Dictionary. Met het woord: Lynchiaans, volgens het woordenboek iets dat ‘surrealistische of sinistere elementen met het alledaagse weet te verweven’.
‘Gebroken’
Acteurs en collega-artiesten reageerden al snel op het overlijden van Lynch. Zoals Kyle Maclachlan, die vaak met Lynch samenwerkte. Voor Dune, Blue Velvet en natuurlijk Twin Peaks als Special Agent Dale Cooper. “David was in harmonie met het universum en zijn eigen verbeelding, op een niveau dat de beste versie van de mens leek te zijn,” schreef de acteur. “Hij was niet geïnteresseerd in antwoorden, omdat hij begreep dat vragen de drijfveer zijn die ons maken tot wie we zijn. Het was een raadselachtige en intuïtieve man met een creatieve oceaan die in hem uitbarstte. Mijn wereld is zoveel voller omdat ik hem kende en zoveel leger nu hij er niet meer is.”
Ook Naomi Watts zei op Instagram: “Mijn hart is gebroken. Mijn maatje Dave… De wereld zal niet hetzelfde zijn zonder hem.” Collega-filmregisseur Steven Spielberg, die Lynch regisseerde in een cameo voor zijn recente film The Fabelmans, zei dat hij een ‘unieke en visionaire dromer’ was die films regisseerde die ‘handgemaakt aanvoelden’. Waarop regisseur Ron Howard toevoegde: “David was een genadig man en onverschrokken artiest die zijn hart en ziel volgde en bewees dat radicaal experimenteren onvergetelijke cinema kan opleveren.”
David Lynch – 5 musts
Een subjectieve top 5 is dit niet. Zie het als een kickstart om kennis te maken met zijn raadselachtige, surrealistische, abstracte en soms griezelige stijl.
Lost Highway (1997) – Simpelweg ondergewaardeerd…
Eraserhead (1977) – Een debuut die voorbijgaat aan logica en conventies.
Twin Peaks – The Return (2017) – Een vervolg, een abstract werk? Een kunstwerk in 18 afleveringen.
The Straight Story (1999) – Zoals de naam doet vermoeden is dit Lynch’s meest toegankelijke werk. Een charmante roadtrip.
Inland Empire (2006) – Toepasselijk om te eindigen met misschien wel zijn minst toegankelijke. Met Laura Dern als een actrice in een surrealistisch en nachtmerrieachtig Polen.
