Pleidooi voor het witte pak

John Travolta In 'Saturday Night Fever'

Saturday Night Fever staat bekend als muziekfilm, meer specifiek een discofilm, maar het is eigenlijk een vrij donker coming-of-age drama over een jongen (Tony Manero) die zich een weg wil dansen uit een kansloos bestaan in Brooklyn. Die jongen is nogal een narcist, dat wel, maar hij wordt met verve gespeeld door John Travolta. 

In veel films speelt kleding een instrumentele rol, zeker ook in Saturday Night Fever. De selectie van kleding door Tony is eigenlijk een rite de passage. Op zaterdagavonden bezoeken Tony en zijn vrienden discotheek 2001 Odyssey, en met zijn kleding probeert Tony zich los te maken van de grauwe dagelijkse werkelijkheid.

Geen enkele outfit symboliseert dat escapisme zo nadrukkelijk als het witte pak waarin hij danst met Stephanie op More than a woman. Het is de slotscène van de film; hierna volgt er nog een laatste gesprek waarin Tony laat zien dat hij niet meer die onzekere macho is, maar een man die geleerd heeft van zijn fouten.

Het witte pak van Tony is als de witte cowboyhoed in oude westerns: een lichtbaken in een duistere wereld waarin vrienden zelfmoord plegen (Bobby) en meisjes (Annette) slachtoffer worden van een groepsverkrachting.

Oorspronkelijk zou Travolta een zwart pak dragen, zo had hij met regisseur John Badham bedacht. Maar kostuumontwerper Patrizia Von Brandenstein kwam met het witte polyester pak. Dat witte pak zou niet alleen mooier aftekenen dan een zwart pak, maar het zou Tony’s persoonlijke ontwikkeling goed symboliseren. In de openingsscène draagt hij een zwarte broek en een zwart leren jack; een wit pak zou zijn spirituele reis goed illustreren.

John Travolta In 'Saturday Night Fever'

Patrizia Von Brandenstein vond het driedelige, tweeknoops polyester pak (wat moet die jongen gezweet hebben) met peak lapel, patch pockets en plastic knopen in een goedkoop modezaakje in Bay Ridge, toevallig ook de wijk in Brooklyn waar de film zich afspeelt. Het jasje heeft twee splitten, wel zo handig bij het dansen. Travolta hield de onderste – plastic – knoop van zijn giletje open, comme il faut.

Travolta stapte met zijn witte pak in grote voetstappen, namelijk die van Marcello Mastroianni, die in La Dolce Vita een soortgelijk pak droeg. (Veel grotere voetstappen dan van Mastroianni zijn er uiteraard niet in de geschiedenis van de cinema.)

Marcello Mastroianni In 'La Dolce Vita'

Discotheken bestaan niet meer, maar het witte pak is nog altijd de kortste weg naar een glamoureuze rol. Dient het weekend zich aan? Moeten de beentjes van de vloer? Durf dan te kiezen voor het witte pak. “Well, you can tell by the way I use my walk / I’m a woman’s man, no time to talk.”